3.5 Financiering

1a   Gecontracteerde langlopende leningenportefeuille opgenomen gelden
Onderstaande tabel geeft een overzicht van het totale langlopend geleende bedrag, onderverdeeld in geleende bedragen voor eigen voorzieningen en geleende bedragen die zijn door verstrekt aan derden. De geleende bedragen en door verstrekt aan derden zijn met name voor Grondexploitatie Maatschappij Vroondaal C.V. en de St. Jacobusstichting (zie tabel verstrekte leningen aan derden per instelling).

Er zijn in 2020 vier langlopende 20-jarige (lineaire) leningen met uitgestelde storting (zogeheten forwards) aangetrokken (zie ook treasury-ontwikkelingen). Deze nieuwe leningen zijn verwerkt in onderstaande tabel en de gemeentelijke liquiditeitsprognose. Drie van deze leningen, voor in totaal € 450 mln. met een gemiddeld percentage van 0,425, zijn reeds in 2022 en 2023 gestort. Door de afgesloten forwards is de gemiddelde portefeuillerente opgenomen leningen aanzienlijk afgenomen.

 
1b Gecontracteerde langlopende leningenportefeuille uitgezette gelden

Gemeenten mogen volgens de Wet fido uitsluitend geldleningen verstrekken en garanties verlenen uit hoofde van de publieke taak. We spreken van een publieke taak wanneer overheidsingrijpen noodzakelijk is om een maatschappelijk belang te realiseren. De gemeenteraad bepaalt wat tot de publieke taak behoort en besluit of bij marktfalen overheidsingrijpen noodzakelijk is. Bij het verstrekken van geldleningen (en garanties) is een motivering van de overwegingen voor dit overheidsingrijpen vereist. De gemeenteraad en de toezichthouder, de Provincie Zuid-Holland, moeten dit kunnen toetsen. Een belangrijke overweging voor de gemeenteraad hierbij is of de te ondersteunen activiteiten direct of indirect van belang zijn voor de eigen inwoners. Daarnaast moet worden overwogen of de gemeente de meest geëigende overheidspartij is om deze activiteiten te ondersteunen.
De Richtlijn leningverstrekking en garantieverlening (onderdeel van het Uitvoeringsbesluit Treasurybeheer) biedt het kader voor het verstrekken van leningen en de verlening van garanties voor rechtspersonen. Bij leningverstrekking of garantieverlening stelt de gemeente zich terughoudend op volgens het “nee, tenzij" principe (optreden als bankier is immers geen primaire taak van de gemeente). Daarbij houdt de gemeente nadrukkelijk rekening met wettelijke kaders d.w.z. een derde moet kunnen aantonen dat zelfstandig (zonder tussenkomst van de gemeente) geen financiering kan worden verkregen, er dient sprake te zijn van een publiek belang en er mag alleen tegen marktconforme voorwaarden worden verstrekt. De gemeente beheerst en verlaagt de risico’s die samenhangen met de leningverstrekking en garantieverlening door toepassing van een actief kredietrisicobeheer.

Afloop van hoofdsommen
Ultimo 2024 heeft de gemeente € 56,2 mln. langlopend uitgeleend tegen gemiddeld 3,60%, ultimo 2025 € 49,9 mln. tegen 3,61%, ultimo 2026 € 42,6 mln. tegen 3,61% en ultimo 2027 € 34,9 mln. tegen 3,61%.

Jaarlijks wordt op basis van risico inschatting van iedere individuele lening de voorziening voor langlopende leningen bepaald. Deze wordt onder meer berekend op basis van de BASEL II-norm. Indien er 100% zekerheden zijn gesteld wordt geen voorziening gevormd. Zo nodig worden op basis van een risico-inschatting afwijkende percentages toegepast. Op basis van de huidige inzichten zijn de risico’s beperkt en is geen voorziening gevormd.

1c Gegarandeerde geldleningen
De afgelopen decennia heeft de gemeente aan diverse maatschappelijke sectoren borgstellingen verleend voor investeringen in hun materiële activa. Het gaat om maatschappelijk relevante investeringen met een publiek belang. Door het afgeven van garanties voor leningen die banken aan derden hebben verstrekt, draagt de gemeente het risico van deze leningen. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de door de gemeente afgegeven gegarandeerde geldleningen.

*   de stand per 1 januari 2024 en 31 december 2024 is gebaseerd op de saldo opgave van de BNG per 31 december 2022. Het gaat hierbij om de garantstellingen aan rechtspersonen. De raad heeft in juli 2021 (RIS 309381) ingestemd met een nieuwe achtervangovereenkomst met het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Woningcorporaties trekken leningen aan om het bouwen en onderhouden van sociale huurwoningen te financieren. Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) staat hiervoor borg. Dit betekent dat de betalingsverplichtingen (rente en aflossing) van de lening overgenomen wordt, mocht de corporatie daar zelf niet meer aan kunnen voldoen. Door borg te staan voor leningen kunnen woningcorporaties goedkoper leningen aantrekken.

Voorziening
Van de totaal uitstaande garanties is voor € 0,3 mln. extra zekerheid verkregen door het recht van 1e hypotheek (verpleeg- en zorginstellingen). Voor de overige uitstaande garanties is geen zekerheid verkregen, waardoor het risico in geval de gemeente wordt aangesproken hoger is. Op basis van de huidige inzichten zijn deze risico’s beperkt waardoor geen aanvullende maatregelen nodig zijn en er geen voorziening is gevormd.

1d Geplande Lange financieringspositie 2024 (langer dan één jaar)
De financieringspositie ultimo 2024 is als volgt opgebouwd:

Per 2024 is er een financieringsoverschot van € 83 mln. Naast de reeds in 2020 afgesloten forwards (zie treasury ontwikkelingen) zal afhankelijk van de liquiditeits- en financieringsontwikkelingen worden bekeken of er nog aanvullende maatregelen genomen moeten worden voor de lange financieringsbehoefte.