Voorwoord
Voor u ligt de begroting van de gemeente Den Haag voor de jaren 2024-2027. Deze begroting vormt het financiële en beleidsmatige kader voor de komende jaren. Den Haag voert een solide financieel beleid. De gemeente zoekt hierbij de balans tussen voorzichtig zijn waar dat moet en extra investeren wanneer dat kan en nodig is. Daarbij dient er wel rekening mee gehouden te worden dat de financiële ruimte van de gemeente beperkt is. De structurele budgettaire ruimte is beperkt. Vanaf 2026 is er sprake van een structureel tekort omdat de hoogte van het gemeentefonds vanaf 2026 afneemt. Den Haag neemt in deze begroting geen maatregelen om dit tekort op te lossen. De gemeenten zijn nog in gesprek met het Rijk over een oplossing voor de teruggang van het gemeentefonds.
Voor de begroting geldt dat structurele uitgaven met structurele inkomsten gedekt moeten worden. In de begroting 2023-2026 zijn in het kader van ‘basis op orde’ stappen gezet om hieraan te voldoen. Ook in deze begroting wordt een stap gezet door een aantal structurele knelpunten op te lossen. Gezien de beperkte beschikbare structurele middelen, kunnen op dit moment echter niet alle knelpunten structureel gedekt worden. Gezien de problematiek is het echter wel noodzakelijk om hier de komende jaren incidenteel geld voor beschikbaar te maken. Het is noodzakelijk om in de komende jaren oog te houden voor een behoedzaam financieel beleid en voortdurend oog te houden voor de doeltreffend- en doelmatigheid van het beleid.
In oktober presenteerden de coalitiepartijen het ‘Haags akkoord 2023-2026’ aan de gemeenteraad. Alle ambities uit het coalitieakkoord zijn financieel vertaald in deze Programmabegroting 2024-2027. In het coalitieakkoord zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor met name de thema’s: klimaat, natuur en dieren, duurzaamheid en bestaanszekerheid in de brede zin van het woord. Bij bestaanszekerheid gaat het niet alleen om inkomen, maar ook om de zorg voor voldoende huisvesting, een stabiele woonsituatie, gezondheid, kansengelijkheid in het onderwijs en een goede en schone leefomgeving. De intensiveringen op deze thema’s uit het coalitieakkoord dienen de komende tijd nog nader te worden uitgewerkt in concrete plannen.
In dit eerste hoofdstuk van de begroting wordt inzichtelijk gemaakt welke middelen de gemeente extra beschikbaar heeft, waar deze vandaan komen en waar deze middelen aan besteed worden. De besteding van de extra middelen wordt uitgebreider toegelicht in het coalitieakkoord en de afzonderlijke programma’s in deze begroting. In dit eerste hoofdstuk wordt ook stil gestaan bij een aantal andere belangrijke financiële ontwikkelingen. Het gaat hierbij onder andere om de inzet van de inflatiebuffer om de gevolgen van de hoge inflatie te verzachten, het cofinancieringsfonds en de begrotingsregels.
Naast de begroting voor de komende jaren biedt het college samen met deze begroting de actualisatie van het begrotingsjaar 2023 aan (bijlage 3 van het raadsvoorstel). In de actualisatie van de begroting worden alle mutaties groter dan €2,5 mln. in 2023 toegelicht. De begroting 2024-2027 en de actualisatie van 2023 dienen in samenhang te worden bezien.