Stadsontwikkeling en wonen

Actief grondbeleid bestaat uit het verwerven van grondposities, het bouw- en woonrijp maken en het uitgeven van grond. Het woonrijp maken maakt integraal deel uit van de gebieds- of locatieontwikkeling, conform het betreffende projectdocument en de bijbehorende grondexploitatie waarin niet alleen de kosten en opbrengsten, maar ook de risico’s zijn opgenomen en afgedekt. De bouwgrondexploitaties richten zich op de uitgifte van gronden die de gemeente bouwrijp heeft gemaakt.

In totaal heeft de gemeente ongeveer 34 bouwgrondexploitaties binnen deze categorie. Het gaat om gemeentelijke grondexploitaties en grondexploitaties die in samenwerking met andere partijen worden gevoerd (verbonden partijen), hierbij werkt de gemeente samen met marktpartijen of met andere overheden.

De processen en kaders waarbinnen actief grondbeleid wordt gevoerd, staan in de nota Grondbeleid (RIS302035) en in de verordening Beheersregels grondexploitaties en strategisch bezit gemeente Den Haag 2018 (RIS 298629).

Onder stadsvernieuwing horen verschillende taken. Zo regisseert en faciliteert de gemeente initiatieven voor het realiseren van woningen, bedrijven en kantoren. Ook vallen ruimtelijke ingrepen hieronder. Het gaat hierbij ook om ingrepen die niet gericht zijn op de uitgifte van de bouwrijpe grond, zoals werkzaamheden voor ingrepen in de publieke ruimte en het initiëren, faciliteren en begeleiden van woningprojecten.

Het gaat daarbij enerzijds om de grote gebiedsontwikkelingen in de Binckhorst, CID en Den Haag Zuidwest, met een combinatie van  stedelijke verdichting, vergroenen, verduurzamen en mobiliteitstransitie. Daarnaast wordt met urgentieprogramma betaalbare woningbouw, Doorbraakplan zorgdoelgroepen en statushouders, de Haagse aanpak vluchtelingen getracht met woonoplossingen in alle delen van de stad de woningnood te ledigen en verschillende acuut woningzoekenden zo goed mogelijk te huisvesten. Passend bij urgentie en wensen en behoeften van doelgroepen en hun buren.

Kwaliteit: stadsstedenbouw
Uitgangspunt is dat de ontwikkelingen bijdragen aan een stad met een goed leefklimaat en betaalbare woningbouw, waarbij gelijke tred wordt gehouden met de benodigde voorzieningen. Dat is een uitdagende opgave die vraagt om een integrale aanpak en veel aandacht voor kwaliteit en samenhang van gebouwen en buitenruimte. December 2020 heeft het college daarom besloten om via 3 sporen invulling te geven aan kwaliteitszorg bij de prioritaire gebiedsontwikkelingen (zie commissiebrief stadsstedenbouwer en ruimtelijk kwaliteitssysteem,RIS 307136).  In 2022 is in vervolg op deze commissiebrief Stadsstedenbouwer en ruimtelijk kwaliteitssysteem (RIS 307136, december 2020) is een kwartiermaker Hilde Blank aangesteld om te adviseren over de invulling van de functie van stadsstedenbouwer. Deze kwartiermaker heeft – na het spreken van een afvaardiging van de gemeenteraad en diverse actoren in de stad – geadviseerd om een Team van Stadsadviseurs in te stellen, bestaande uit drie personen. Vanuit de overtuiging dat het instellen van een Team van Stadsadviseurs gaat bijdragen aan een verantwoorde en meer integrale stedelijke ontwikkeling heeft het college besloten om het advies van de kwartiermaker over te nemen (zie collegebesluit RIS316707). In de commissiebrief advies Kwartiermaker (RIS316708 )worden de achtergronden en de hoofdlijnen van het advies nader toegelicht is. Het advies is bijgevoegd.

Financiering grote gebiedswontikkelingen
Op programma 13 Stadsontwikkeling en Wonen worden twee onderdelen bekostigd vanuit de Eneco-middelen,, dit zijn:

• De Extra Impuls voor betaalbaar wonen voor sociale woningbouw en starterswoningen en
• Verhogen kwaliteit in Gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw.

In het raadsvoorstel ‘Bestedingsvoorstel Enecomiddelen verhogen kwaliteit in gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw (RIS309924)’ worden per gebied voorstellen gedaan over de bestemmingsdoelen, inzet en verdeling van deze middelen in de periode 2021 –2025. In de Programmabegroting 2024 – 2027 zijn deze ramingen conform dit raadsvoorstel opgenomen. Het raadsvoorstel is in lijn met hetgeen is opgenomen in het raadsbesluit ‘Bestedingsvoorstel Enecomiddelen verhoging kwaliteit in gebiedsontwikkeling’(RIS307128).

Met het vaststellen van de programmabegroting over 2024 – 2027 wordt onder programma 15 Financiën het overzicht van de Eneco reserves gepresenteerd. Voor de Reserve Verhogen kwaliteit in gebiedsontwikkelingen en sociale woningbouw is in de programmabegroting voor 2024 een onttrekking van € 11,1 mln. begroot.

Belangrijkste redenen van verhogen van de onttrekking zijn:

1.   Het doteren aan de Voorziening Negatieve Plannen (RIS311093) ad. € 25,2 als gevolg van het vaststellen van het projectdocument Dreven Gaarden Zichten in 2022, in plaats van 2021.
2.   Het doteren aan de reserve Activafinanciering (RIS312232) ad. € 11,2 voor de voorbereiding van de Grotiusplaats.

Verder zijn op de programma’s Buitenruimte en Stadsontwikkelingen de ramingen voor diverse projecten bestedingen geactualiseerd die uit deze reserve gedekt worden.

In 2022 is € 38,3 mln. gerealiseerd voor diverse projecten vanuit de Reserve Verhogen kwaliteit in gebiedsontwikkelingen en sociale woningbouw. Er kwam in 2022, € 2,3 mln. nog niet tot besteding door verschuiving van realisatie naar 2023 bijvoorbeeld voor de Openbare ruimten Binckhorst € 0,6 mln. en inzet van kwaliteitsteams (Q-teams) € 0,4 mln.

De inzet vanuit de reserve extra impuls voor betaalbaar wonen voor sociale woningbouw en starterswoningen is in overeenstemming met de programmalijnen in RIS309925.

Verder in dit programma wordt de inzet van deze middelen nader toegelicht.

Zowel voor de activiteit Kust gezond, als mede Stadsvernieuwing en Bouwgrondexploitaties worden veelal verschillende projecten uitgevoerdHieronder volgt een lijst met belangrijkste fysieke projecten, eerst voor programma Kust gezond en vervolgens per stadsdeel, met waar mogelijk verwijzing naar meer achtergronden.

Om ook voor de komende jaren voldoende middelen beschikbaar te hebben voor stedelijke ontwikkeling wordt onderzocht op welke wijze we kunnen blijven voldoen aan de opgaven en op welke wijze we effectief gebruik kunnen maken van financiering door de rijksoverheid. Kansen die zich voordoen – zoals via volkshuisvestingsfonds, startbouwimpuls, woningbouwimpuls - zullen we zo goed mogelijk blijven benutten.

Scheveningen

AMF/ Frederikkazerne
De gemeente faciliteert het Rijksvastgoedbedrijf in haar toekomstverkenning voor de herontwikkeling van de Frederikkazerne, inclusief AMF. Het uitgangspunt is dat de Frederikkazerne beschikbaar blijft voor defensiedoeleinden in de toekomstige situatie. Ook wordt beoogd nationale veiligheidsdiensten (AIVD & MIVD) te huisvesten. Dit betekent dat er geschikte gebouwen beschikbaar moeten zijn, zoals kantoren en ondersteunende functies. Begin 2024 wordt de verkenning afgerond en met een Planuitwerkingskader (PUK) uitgewerkt. Na afronding van de ruimtelijke verkenning wordt bepaald hoe de beoogde herontwikkeling verder gestalte kan krijgen. De initiatiefnemer start na vaststelling van het PUK met een omgevingsvergunningsaanvraag.

Madurodam  
Madurodam heeft de omgevingsvergunning aangevraagd voor fase 1 (kap en bouwen ecowal). Bij een bruikbare omgevingsvergunning kan het project worden afgesloten.  

Internationale Zone/World Forum
In 2024 zal verder worden gewerkt aan de uitwerking van de Gebiedsvisie Internationale Zone. De uitwerking is een vervolg op dit kader en de haalbaarheidsstudie die dan zal zijn afgerond. Onderdeel zijn de plannen voor de (her)ontwikkeling van het gebied, de herinrichting van de openbare ruimte en mobiliteitsoplossingen, zoals aangegeven in het Coalitieakkoord 2022-2026. Ook zullen fysieke maatregelen worden uitgewerkt om de veiligheid van internationale organisaties te waarborgen en te verbeteren. De gemeente zal als belangrijke speler fungeren en de programmadirectie voeren, in samenwerking met het Rijksvastgoedbedrijf.

Programma De Kust Gezond 
Het programma is in volle gang en projecten zijn gerealiseerd, in uitvoering en/of in ontwikkeling. De verbetering van de Kust in samenwerking met ondernemers en eigenaren wordt doorgezet. Samen met de Toekomstvisie Scheveningen Bad geeft dit verder invulling aan het programma De Kust Gezond 2.0 in 2024. 

Noordboulevard 
In het winterseizoen 2023/2024 wordt naar verwachting de inrichting rondom de kiosken afgerond. Het Pierplein wordt in dezelfde periode teruggebracht in oorspronkelijke staat. 
De kazemat wordt in 2024 op zijn definitieve plek geplaatst. Naar verwachting wordt de grondexploitatie in 2024 afgesloten. 

De Pier 
Na de opgeleverde onderzoeken in het kader van het participatietraject voor de Pier (RIS314847) in april 2023 wordt in 2024 ingezet op een visie en kaders voor de vernieuwde Pier, waarbij de uitkomsten uit het pilot participatietraject, de voorverkenning van een aantal gebiedsthema’s en de werkbespreking met de raad worden betrokken. 

Zwolsestraat, ongelijkvloerse kruising
In het coalitieakkoord is aangegeven dat de verwachte kosten voor de onderdoorgang Zwolsestraat te hoog zijn en daarom wordt gestopt met het project.

Kurhaus en omgeving 
De uitgangspunten voor het ontwerp van de doorsteek naar het strand en de beoogde parkeergarage onder het Gevers Deynootplein zijn zo goed als rond. Voor de afronding van de NvU zijn we in gesprek met Amrâth. In 2024 zal er duidelijkheid zijn en bij scopewijziging wordt dit aan de raad voorgelegd. 

Vitalizee 
Het Legoland Discovery Centre, gevestigd in het Vitalizee gebouw, is in 2021 officieel geopend. Het is de betrokken partijen niet gelukt om tot een uitgewerkte oplossing te komen voor het gebrek in de constructie van het kelderdek. De ontwikkelaar is verantwoordelijk voor het gebrek en was daarvoor in gebreke gesteld. Vanwege het uitblijven van een oplossing is begin 2022 een gerechtelijke procedure gestart. De uitkomsten van de gerechtelijke procedure zijn bepalend voor de verdere afhandeling. Mogelijk worden in 2024 vervolgstappen gezet naar aanleiding van de uitkomsten van de procedure. In de tussentijd is de veiligheid van de boulevard geborgd met tijdelijke maatregelen. Dit project wordt (deels) gedekt door Eneco-middelen uit Verhogen kwaliteit in Gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw.

Kop Keizerstraat 
Voor de Kop van de Keizerstraat wordt samen met bewoners en ondernemers een herinrichting van de openbare ruimte voorbereid. Met onder andere vergroening, vormgeving en een op maat gemaakte bank moet de verblijfskwaliteit van de Kalhuisplaats en de zichtbaarheid van de Keizerstraat vanaf de boulevard worden verhoogd. Het plein moet voldoende ruimte houden voor evenementen. In 2024 moet het Voorontwerp klaar zijn. 

Scheveningen Havenvisie 
In 2024 wordt de havenvisie samen met de belangengroepen vanuit ondernemers (BSH) en bewoners (BOH) afgerond. In de Havenvisie is een heldere en toekomstbestendige visie verwoord voor een werkende, vooruitstrevende haven aan de hand waarvan samenhangende keuzes gemaakt kunnen worden. Hierdoor kunnen de nu nog losse onderdelen elkaar gaan versterken en zijn we beter in staat kansen te pakken en bedreigingen het hoofd te bieden. Hierbij zijn veiligheid en duurzaamheid randvoorwaardelijk. 

Scheveningen Haven Norfolk 
Het voormalige Norfolkterrein is een omvangrijke gebiedsontwikkeling met circa 700 woningen en circa 10.000 m² bedrijvigheid, horeca en commerciële ruimte. In 2024 wordt verder gewerkt aan de bouw van ZuidKade aan de Hellingkade. ZuidKade omvat 14 herenhuizen en 75 appartementen met in de plint commerciële ruimtes. De bouw van blok 3 ZuidZicht op de plek van het Zuiderstrandtheater start naar verwachting in het laatste kwartaal van 2024. 

Scheveningen Haven Noordelijk Havenhoofd  
Het Noordelijk Havenhoofd is een omvangrijke gebiedsontwikkeling (ca. 70.000 m² bvo) met diverse functies. In 2017 is een gebiedsontwikkelingsovereenkomst (GOO) gesloten. VolkerWessels Vastgoed is verantwoordelijk voor de integrale ontwikkeling en realisatie. Ondanks vertragingen tijdens de coronapandemie, is het project nu in een doorstartfase. Het Inntel-hotel, 1e fase 3 x VIS en de nieuwe huisvesting van KNRM zijn opgeleverd. De parkeergarage met 840 parkeerplaatsen wordt naar verwachting opgeleverd in oktober/november 2023. De tijdelijke strandparkeervoorziening op het strand wordt voor januari 2024 ontmanteld. In 2023 is begonnen met de bouw van de tweede fase van 3 x VIS en wordt het duin van de eerste fase teruggebracht tot maaiveldhoogte. In 2024 kan de bouw van de Duinpaviljoens, JM Snacks en het plan Boulevard starten. In 2025 begint de bouw van plan AZ-Fisheries en plan Simonis, en wordt het oorspronkelijke duin van de tweede fase hersteld. De openbare ruimte, waaronder de Visafslagweg, de Strandweg (boulevard) en het Adriaan Maasplein, zal definitief worden gerealiseerd in 2026 en 2027. Tussen 2023 en 2026 zal een tijdelijke herinrichting plaatsvinden zonder openbaar betaald parkeren. 

United Fish Auctions  
De United Fish Auctions (UFA) wordt door de gemeente in staat gesteld tot een zelfstandige ontwikkeling. UFA heeft voor de financiering een sluitende businesscase nodig. Het is de bedoeling dat de verbouwing in 2024 start. Voor de herontwikkeling is de gemeente bereid een garantie tot een bedrag van €9 mln. af te geven voor de lening die UFA moet afsluiten voor dit project. Er is eind 2022 een staatsteun meldingsprocedure gestart bij de Europese Commissie. De uitkomsten van de procedure worden in 2023 verwacht en indien van toepassing begin 2024 in besluitvorming genomen. Dit project wordt (deels) gedekt door Eneco-middelen uit Verhogen kwaliteit in Gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw.

Scheveningen Haven Dr. Lelykade bedrijvengebouw  
In de tweede haven van Scheveningen komt een nieuw bedrijfsverzamelgebouw voor maritieme bedrijvigheid in combinatie met een hotel. Op dit moment loopt hierover een hoger beroepsprocedure. Als de omgevingsvergunning onherroepelijk is, maakt de gemeente in 2024 de locatie bouwrijp. Daarna start ontwikkelaar Vastint Hospitality BV met de bouw van het plan ‘Scheveningse Kaai’. Het voorlopig ontwerp voor de openbare ruimte moet ook in 2024 gereed zijn. 

Kijkduin Bad  
De realisatie van het Deltaplein &omgeving is gestart in juli 2023 en is naar verwachting grotendeels gereed voor de zomer van 2024. Parallel wordt het ontwerp voor de Kijkduinsestraat, tussen de Machiel Vrijenhoeklaan en de Zandvoortselaan, verder uitgewerkt en in 2024 gerealiseerd. De voorbereiding op de bouw van het gedeelte Kijkduin Binnen wordt in 2024 voorbereid. Voor ontwikkelveld Hoek Wijndaelerweg ( C2) is afgesproken om de verkenning uit te werken in combinatie met ontwikkelveld B4 (sportcentrum Ockenburg).  

Loosduinen:  

Loos Ontmoetingskerk 
De woningen op de voormalige Ontmoetingskerk locatie worden naar verwachting eind 2024 opgeleverd. 

Monsterseweg ADS-velden 
Dit betreft de realisatie van 48 woningen. Het is de bedoeling dat in de eerste helft van 2024 de omgevingsvergunning procedure/BOPA wordt doorlopen. Daarna volgt bouwrijpe levering en uitgifte van de grond aan ontwikkelingscombinatie Wateringse veld. Vervolgens kan de realisatie van start. 

Monsterseweg- Parnassia Bloemendaal 
Afhankelijk van de vaststelling van de PUK Bloemendaal wordt er naar verwachting een vaststellingsovereenkomst gesloten i.k.v. de woningbouwafspraken Parnassia voor de locaties Bloemendaal, Leggelostraat en Rosenburg. Daarna wordt in 2024 de planvorming voor deze locaties ingezet. Voor de locatie Bloemendaal gaat het om de ontwikkeling van 262 woningen. 

Vroondaal  
De ontwikkeling van Vroondaal vordert. De GEM Vroondaal gaat ook in 2024 onverminderd door met planvoorbereiding, bouwrijp maken, verkoop en woonrijp maken. Het Landschapspark Madestein wordt in de periode 2024-2026 gerealiseerd. De gemeente faciliteert de GEM Vroondaal en draagt zorg voor de publiekrechtelijke processen en vergunningverlening. De bouw van het voorzieningencluster wordt in 2024 afgerond. 

Kijkduin Binnen- Hoek Wijndaelerweg (C2) 
De voorbereiding op de bouw wordt in 2024 voorbereid. Voor ontwikkelveld C2 is afgesproken om de verkenning uit te werken in combinatie met ontwikkelveld B4. 

Laak 

Laakhaven West   
De transformatie van Laakhaven-West van voormalig bedrijventerrein naar woon- en werkgebied is nagenoeg afgerond.  

Schaapherderstraat  
De Schaapherderstraat betreft een sloop-nieuwbouw project van Hof Wonen. In 2024 is het planuitwerkingskader voor de Schaapherderstraat, de stuwstraat en trekweg gereed.  

Petroleumhaven   
De ontwikkeling van de Petroleumhaven aan de zijde Waldorpstraat wordt in 2024 afgerond.
De laatste fase van de buitenruimte aan de zijde Waldorpstraat wordt in 2024 ingericht.

Gebiedsontwikkeling Binckhorst   
Gebiedsontwikkeling Binckhorst is een langjarig proces. Met de inwerkingtreding van het omgevingsplan Binckhorst op 7 maart 2019 is de daadwerkelijke planvorming gestart en inmiddels is de transformatie buiten op meerdere plekken zichtbaar. De gemeente heeft de Binckhorst destijds aangemeld voor de pilot omgevingsplan, wat betekende dat het gebied middels uitnodigingsplanologie in ontwikkeling is gebracht. Dit heeft geleid tot een groot aantal woningbouwprojecten verspreid over het gebied. De Binckhorst is een oud bedrijventerrein dat langzaam transformeert naar een woon- en werkwijk. Dat gaat niet vanzelf; de bestaande openbare ruimte is gericht op vervoersbewegingen en niet op een woonomgeving. Dit vraagt een fikse investering om de transformatie naar een fijne leefomgeving te realiseren, niet alleen in middelen, maar ook in tijd. Tegelijkertijd biedt deze uitgangssituatie ook veel mogelijkheden: de Binckhorst kan in grote mate bijdragen aan de verstedelijkingsopgave, een ontbrekende groenblauwe verbinding tussen centrum en regio tot stand brengen en zorgdragen voor extra werkgelegenheid. Een uitdaging die het college graag verder brengt, door ook de doorontwikkeling van de Binckhorst in gang te zetten. In Q2 2024 zal de Raad weer geïnformeerd worden over de stand van zaken aan de hand van de voortgangsrapportage met bijbehorende projectenoverzicht.

Doorontwikkeling Binckhorst - Omgevingsplan  
De doorontwikkeling Binckhorst naar een volwassen  stadswijk van Den Haag. Een robuuste stadswijk die door middel van Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) goed is ingebed in de stad en regio. De doorontwikkeling is nodig om een verdere transformatie van de Binckhorst met een goede mix van wonen, werken, groen en voorzieningen mogelijk te maken. Om extra woningen boven op de huidige 5000 woningen in het omgevingsplan te kunnen toevoegen en de HOV te kunnen realiseren is een nieuw omgevingsplan nodig. We starten met dit proces door een gebiedsvisie en ontwikkelscenario’s op te stellen die naar verwachting eind 2024 aan het college en de raad worden voorgelegd. 

Programmering Openbare Ruimte
De programmering Openbare ruimte wordt in 2024 afgerond en verder uitgewerkt in deelprojecten, zodat bij oplevering van projecten ook de buitenruimte kan worden aangelegd.Dit project wordt (deels) gedekt door Eneco-middelen uit Verhogen kwaliteit in Gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw.

Gasunie
De Gasunie gaat grote investeringen doen in bestaand overslagstation in 2026. Dit station staat midden in het toekomstige park. Wens is om het te verplaatsen middels grondruil met gemeente. Locatieonderzoek is gestart, maar nog niet afgerond.

Schaapherderstraat en Trekweg

De Schaapherderstraat betreft een sloop-nieuwbouw project van Hof Wonen. In 2024 is het planuitwerkingskader voor de Schaapherderstraat gereed. Ten aanzien van de Trekweg legt Hof Wonen op dit moment de laatste hand aan een onderzoek waarmee besloten wordt of de woningen volledig worden gerenoveerd dan wel sloopnieuwbouw. Dit besluit valt nog in 2023.

Gebiedsontwikkeling CID
Gebiedsontwikkeling HS/Laakhavens  
HS/ Laakhavens wordt in de komende 20 jaar getransformeerd naar een gemengd hoogstedelijk gebied met circa 9.000 extra woningen, economische functies, voorzieningen en een kwalitatief goede buitenruimte. Voor Laakhavens wordt een ontwikkelstrategie voorgelegd aan de raad, als uitwerking op de in december 2022 vastgestelde ontwikkelvisie (RIS311821). Hierin worden de stappen beschreven die genomen moeten worden om het (eind) beeld voor Laakhavens te bereiken. Daarnaast wordt op gebiedsniveau aangegeven binnen welke kaders de visie op het gebied daadwerkelijk gerealiseerd kan worden. Na vaststelling van de ontwikkelstrategie door de raad, worden de bouwplannen op projectniveau, waaronder de MegaStores, verder uitgewerkt. In 2024 wordt het buitenruimteplan Laakhavens opgesteld. 

Laakpoort/ ‘The Grace’ 
De ontwikkeling Laakpoort/ ‘The Grace’ is onderdeel van de gebiedsontwikkeling Haagvlietpoort (RIS ). Het gaat om 2 woontorens met circa 1.400 woningen, waarvoor in 2022 een omgevingsvergunning is afgegeven. Er wordt gezocht naar oplossingsmogelijkheden om de businesscase haalbaar te krijgen. Dit project wordt (deels) gedekt door Eneco-middelen uit Verhogen kwaliteit in Gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw.

HS Kwartier/ Waldorpstraat 
Aan de Laakhavenzijde van station Hollands Spoor wordt gewerkt aan de gebiedsontwikkeling HS Kwartier (RIS 301942). De ontwikkeling Escher Gardens  bestaat uit 2 woontorens met kantoorruimte en commerciële voorzieningen. In 2024 wordt toegewerkt naar verlening van de omgevingsvergunning. Dit project wordt (deels) gedekt door Eneco-middelen uit Verhogen kwaliteit in Gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw.

Haagvlietpoort 
De ambities voor het gebied Haagvlietpoort zijn vastgelegd in de NvU Haagvlietpoort (RIS 301941). De gebiedsontwikkeling bestaat uit verschillende deelprojeten. The Grace is hieruit gehaald en als los project gedefinieerd. De overige projecten in Haagvlietpoort zijn Struijck II/Vlietpoort, Dintelstraat en de 3 hoefijzers. In 2024 wordt verkend hoe deze projecten verder gebracht kunnen worden. Dit project wordt (deels) gedekt door Eneco-middelen uit Verhogen kwaliteit in Gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw.

Den Haag Nieuw Centraal, Koningin Julianaplein Bovenbouw 
Het plan voor de nieuwbouw bestaat uit 2 woontorens van circa 90 meter hoog. Er komen 396 woningen en commerciële ruimten op maaiveldniveau. Vanaf het plein gezien vormt het gebouw de nieuwe entree van station Den Haag Centraal. De bouw start eind 2023 met de overdracht van de grond en inrichting van het werkterrein. Eind december 2024 zijn de werkzaamheden zodanig gevorderd dat de fietsenstalling weer gedeeltelijk geopend kan worden. Tegelijkertijd zal het voorlopig ontwerp voor het plein gemaakt worden, waarbij we veel groen en een paviljoen voorzien. Na besluitvorming over de inrichting wordt vervolgens in 2025 het definitief ontwerp gemaakt en uitgewerkt in een bestek voor de aanbesteding. De inrichting van het plein vindt bij oplevering van het gebouw plaats. Dit project wordt (deels) gedekt door Eneco-middelen uit Verhogen kwaliteit in Gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw.

Policy Campus Centraal (waaronder CS Oost) 
De gemeente wil in dit gebied een levendig en gemengd programma maken waarbij wonen, overheid en bedrijfsleven elkaar versterken en van elkaar profiteren. Met stip op 1: het verbeteren van de openbare eruimte. Zo ontstaat een duidelijke en aantrekkelijke route van het station naar de Theresiastraat. Deze ambities staan in de Gebiedsagenda Policy Campus Centraal. Samen met het Rijksvastgoedbedrijf werkt de gemeente Den Haag aan de planvorming van dit deelgebied. Daarbij gaat het in 2024 vooral om de het opstellen van een Ontwikkelstrategie en Buitenruimteplan voor de omgeving van het Centraal Station, in aansluiting op de ontwikkelvisie die in 2023 is opgesteld en in 2024 ter besluitvorming zal worden voorgelegd. Ook wordt in 2024 gewerkt aan de planvorming voor de herontwikkeling van de locatie van de Koninklijke Bibliotheek.

Bellevue  
De Bellevuelocatie bestaat uit 4 percelen aan de Bezuidenhoutseweg, KJ-Plein en de Oranjebuitensingel. 
De ontwikkelaar heeft gezamenlijk met de gemeente een ontwikkelplan uitgewerkt. Dit bevat sloop en nieuwbouw en een programma voor gemengd gebruik: woningen, kantoren, retail, parkeren en een hotel. Deze ontwikkeling past niet binnen de planologische kaders van het bestemmingsplan. Voor de zomer heeft de raad ingestemd met een vernieuwd planuitwerkingskader, dat bouw tot 180 meter hoogte mogelijk maakt. Het college blijft in gesprek met de initiatiefnemers om de mogelijkheden te verkennen. 

Gebiedsontwikkeling Schedeldoekshaven e.o./Campusboulevard  
Het Prins Bernhardviaduct wordt ontwikkeld tot een stedelijke boulevard: de Campusboulevard. In 2024 wordt gewerkt aan een Nota van Uitgangspunten voor de ontwikkeling aan de Schedeldoekshaven en de plannen voor overbouwing en vergroenen van het busplatform/sporen. 

Gebiedsontwikkeling Beatrixkwartier 
In 2024 wordt de ontwikkelvisie voor dit deelgebied afgerond. Hierin zit naast de opgave het gebied verder te vergroenen de mogelijkheid om enkele kavels te intensiveren met bebouwing en woningen, kantoren en voorzieningen toe te voegen. 

Gebiedsontwikkeling Laan van NOI/ IT Security Campus 
In 2024 worden de ambities uit de gebiedsagenda Laan van NOI/ICT Security Campus vertaald naar een ontwikkelvisie voor Laan van NOI en omgeving. Ook start in 2024 de analysefase van de MIRT Verkenning voor het knooppunt station Laan van NOI als één van de deelprojecten van de MIRT verkenning ‘Oude Lijn en Knopen’. De verdere ontwikkeling van de knoop zal in samenhang met de gebiedsontwikkeling een plek krijgen, waarbij het gegeven is dat het tempo van de gebiedsontwikkeling en die van de knooppuntontwikkeling uiteenlopen. 

Ontwikkeling voormalig ministerie van Sociale Zaken
Het bestemmingsplan van het voormalig ministerie van Sociale Zaken zal naar verwachting nog in 2023 worden voorgelegd voor besluitvorming. Na vaststelling van dit bestemmingsplan wordt het proces van verlening van een omgevingsvergunning gestart. Daarna zal het voorlopig buitenruimteplan ter vaststelling worden voorgelegd.

Grotiusplaats  
De overkluizing Utrechtsebaan Grotiusplaats is losgeknipt van het gezamenlijke project Grotius – Renovatie Utrechtsebaan, welke inmiddels is afgerond. Het project overkluizing Utrechtsebaan Grotiusplaats faciliteert de behoefte aan voldoende buitenruimte voor bewoners van “the Roofs” (de Grotiustorens). Hiervoor is het de bedoeling om de Utrechtsebaan te overkluizen en aan te laten sluiten op de buitenruimte rondom de woontorens. Met deze overkluizing wordt tevens de vereiste geluidsreductie op de woontorens geboden. De keuze voor het gewenste ontwerp en het besluit tot realisatie wordt op basis van een heroverweging in de raad in 2024 genomen.

Koninklijk Conservatorium  
De voormalige locatie van het Koninklijk Conservatorium is door de verhuizing naar AMARE vrijgekomen en inmiddels eigendom van de gemeente. Na besluitvorming in Q1 2024 over het bestemmingsplan zal worden gestart met de aanvraag voor een omgevingsvergunning .

Spuikwartier  
Het Spuikwartier bestaat uit de bouw van torens, rond de nieuwbouw van Amare, de aanpassing van de Spuigarage en Turfmarktgarage en de inrichting van de buitenruimtes rond de torens inclusief het stadsbalkon. Toren Bolero wordt eind 2023 opgeleverd. In 2024 wordt de herinrichting van de buitenruimte rondom Amare inclusief het Spuiplein afgerond. De eerdere verwachtingen rondom de planning van Toren C zijn niet realistisch gebleken om te komen tot een goed en juist voorstel voor de raad. Er wordt gewerkt aan een voorstel voor een mogelijke alternatieve invulling. Naar verwachting kan dit voorstel begin 2024 aangeboden worden aan de raad.

Centrum:   

Renovatie Binnenhof (Programma 13 Stadsontwikkeling en Programma 11 Economie) 
De gemeente wil een soepel verloop van de renovatie van het Binnenhof, een heldere en eenduidige planning, constructief overleg met het Rijksvastgoedbedrijf over planvorming, duidelijke communicatie met ondernemers en bewoners en een goede interne coördinatie. 
Met het Rijksvastgoedbedrijf worden afspraken gemaakt over maatregelen in de buitenruimte die nodig zijn voor de plannen die voortkomen uit de renovatie van het Binnenhof. De renovatie zal zeker tot en met 2028 doorlopen. Een omgevingsmanager zorgt voor de communicatie met de omgeving en zorgt er samen met het Rijksvastgoedbedrijf voor dat de binnenstad leefbaar blijft. De gemeente en het Rijksvastgoedbedrijf spannen zich in om met programmering van nieuwe evenementen en bijdragen aan bestaande publiekstrekkers de bezoekersstromen op peil te houden. In 2024 werkt de gemeente verder aan de kansen voor de binnenstad, zoals een betere buitenruimte en oplossingen voor het parkeren van fietsen. Dit gebeurt samen met de omgeving, ondernemers en inwoners. 

De Kern Bijzonder: Om het Hof (programma 9 en 12) 
Het Binnenhof ligt centraal in de binnenstad en kent een sterke fysieke relatie met de aangrenzende straten, pleinen en bebouwing. De renovatie van het Binnenhof heeft veel impact op de binnenstad van Den Haag. We hebben een stevige eigen ambitie om de buitenruimte rond het Binnenhof te verbeteren, voortkomend uit (de uitgangspunten van) het Binnenstadsplan, het raadsinitiatief Haagse Lanen en de visie Kern Bijzonder. In 2024 zal verder worden gewerkt aan visievorming en ontwerp van de buitenruimte nabij het Binnenhof (Om het Hof), met aandacht voor scopebepaling, fasering en planning, gericht op het gezamenlijk optrekken met het Rijksvastgoedbedrijf en de omgeving. Op basis van een Programma van Eisen zal in 2024 een ontwerp worden uitgewerkt en met een voorlopige kostenraming aan de raad worden voorgelegd. Voor de uitvoering dient nog budget te worden gereserveerd in de begroting. De eerste fase van planvorming wordt gedekt door het MIP Kern Bijzonder. 

Hobbemaplein (programma 9) 
Samen met het vernieuwen van tram 6 wordt vanaf 2025 het gehele plein heringericht met meer ruimte voor wandelen & verblijven, bezoekers van de Haagse Markt en groen. 

Wijkpark Transvaal (programma 3) 
In het najaar van 2024 zal Gasunie starten met de aanleg van de WarmtelinQ door het Wijkpark Transvaal. Om iets terug te doen voor de wijk Transvaal, wordt ingezet op werk-met-werk maken in het wijkpark. De gemeente heeft als doelstelling het park klimaat-adaptiever en groener te maken, met meer biodiversiteit. Door middel van participatie en co-creatie worden bewoners betrokken in de herontwikkeling van het wijkpark. In het Haags akkoord is hiervoor € 3,7 uitgetrokken

Segbroek: 

Weigeliaplein  
De woningen aan het Weigeliaplein zijn in buitengewoon slechte staat, er dient snel verbetering in te komen. In 2023 is dan ook een PUK naar de raad gestuurd, waarmee de kaders worden geboden aan HaagWonen om d.m.v. sloop/nieuwbouw aan het Weigeliaplein en in de omliggende straten te bouwen aan een nieuwe woonwijk. Momenteel bevinden zich 395 sociale woningen van Haag Wonen op de planlocatie. De verkenning van de locatie gaat uit van het realiseren van ongeveer 515 woningen. De 395 woningen die momenteel op de locatie gesitueerd zijn, zullen in het plan van HaagWonen worden aangevuld met ongeveer 120 woningen waarvan 30% in het sociaal segment, minimaal 20% middenhuur en 50 % in het vrije segment. In totaal zullen circa 431 sociale woningen en 84 vrijesectorwoningen worden gerealiseerd.

In het debat over het PUK Weigeliaplein is met de gemeenteraad afgesproken (tevens in het Haags Akkoord opgenomen), dat alvorens de bespreking over het PUK te hervatten, een onafhankelijk onderzoek zal worden uitgevoerd naar eventuele haalbaarheid van het renovatieplan zoals dat op initiatief van bewoners is ontwikkeld. De uitkomsten worden nog in 2023 verwacht.

Energiekwartier Regentesse Zuid  
De gebiedsontwikkeling van het voormalige gemeentelijke industrieterrein maar centrum stedelijk woon-werkmilieu vordert. Hoewel de marco-economische omstandigheden een druk leggen op zowel de verkoop van woningen als op de (stijgende) kosten voor realisatie, gaat de gemeente met samenwerkingspartners Staedion en Heijmans in 2024 verder met de planontwikkeling en voorbereiding van het bouwrijp maken, verkoop en woonrijp maken van het gebied.    

Haga Sportlaan 
Op de locatie van het voormalig Haga Ziekenhuis aan de Sportlaan is ruimte voor een herontwikkeling met 300 à 400 woningen. In welke vorm dit plaatsvindt moet nog worden bepaald. Daarbij wordt ook bezien of in de tussentijd gebruik gemaakt kan worden van het leegstaande gebouw voor doelgroepen.

Leidschenveen- Ypenburg: 

 Henri Faasdreef 
Het initiatief de Wandelganger gaat uit van een bouwplan van circa 387 woningen. Het programma bevat verschillende woontypen (sociaal, midden, duur, zorg- en studentenwoningen), zorgvoorzieningen, onderwijs en parkeren. In 2024 wordt duidelijk of dit plan uitgevoerd kan gaan worden. 

Daarnaast heeft het college een raadvoorstel bij de raad aangeboden om bij de Henri Faasdreef 12-20 standplaatsen voor woonwagens te realiseren.

Madeliefveld  
In Q2 2024 zal gelijktijdig aan de omgevingsvergunning parallel de anterieure overeenkomst worden afgesloten met WoonInvest. De gemeente en woningcorporatie WoonInvest willen op het Madeliefveld 250 sociale huurwoningen ontwikkelen. Madeliefveld is volledig in eigendom van WoonInvest. De sociale huurwoningen zijn een onderdeel van de prestatieafspraken tussen de gemeente en de wooncorporatie. Dit is verwerkt in een door de raad vastgesteld bestemmingsplan. 

Vlietzone 
In 2024 zal verder gewerkt worden aan een planologisch-juridisch kader dat nodig is voor het bestendigen van functies en ontwikkelingen in de Vlietzone. De provincie blijft verantwoordelijk voor het bewaken van de samenhang en de regie op het proces. Over het vervolgproces, inclusief de verankering van het Toekomstbeeld Vlietzone in het provinciaal omgevingsbeleid, wordt de raad eind 2023 geïnformeerd. 

Het Toekomstbeeld (RIS315914) is de basis is voor de verdere uitwerking, de recent gemaakte afspraken, zoals de bestuursovereenkomst Binckhorst (RIS314758) en de vervolgafspraken Woon-Werkakkoord (WWA) Haaglanden zijn hiervoor leidend. Voor alle uitwerkingen in de Vlietzone geldt een gezamenlijk aanpak, in ieder geval met de meest betrokken buurgemeenten Rijswijk en Leidschendam-Voorburg, waarbij de trekkersrol per op te leveren product of bouwsteen onderling kan wisselen tussen de partijen. 

A12 Deelplan 20  
In Deelplan 20 is in 2024 het merendeel van de kavels in Kleinschalig Opdrachtgeverschap bebouwd, totaal 100 kavels voor 148 woningen en 4 bedrijfskavels. De werkzaamheden aan de openbare ruimte worden in 2024 afgerond. Betaald parkeren is in 2023 ingevoerd. (RIS297955). De kosten staan in de bijbehorende grondexploitatie (RIS297955). 

GAVI-kavel 
GAVI staat voor Geïntegreerde Afvalverwerkingsinstallatie. Het terrein ligt bij het Prins Clausplein, tegenover het stadion van ADO aan de andere kant van de snelweg A12. Het terrein is een strategische reservelocatie voor bedrijven en voorzieningen van 24 hectare en in eigendom van de gemeente Den Haag.

De gemeenteraad heeft in april 2022 ingestemd met de Nota van Uitgangspunten (NvU) voor de realisatie van de tramremise Ypenburg op een deel van de GAVI-Kavel (RIS312403).  De tramremise is gepland op een deel (+-8 hectare) van het GAVI-terrein. Het project bevindt zich in de ontwerpfase. Deze fase zal afgerond worden met een Voorlopig Ontwerp (VO) van de tramremise die in Q1-2024 aangeboden zal worden aan de raad.

Eind 2022 is gestart met een Nota van Uitgangspunten (NvU) voor het programma voor het terrein buiten de tramremise. Hierin wordt beschreven welke toekomstige ontwikkelingen op de GAVI-Kavel mogelijk zijn. De NvU voor GAVI-Kavel richt zich op de ruimtelijke en beleidsmatige uitgangspunten voor het terrein en wordt gevolgd door een ontwikkelingsprogramma dat invulling geeft aan de bestemming voor bedrijven.

RWS-kavel  
RWS-kavel In 2024 wordt gewerkt aan de realisatie van deze kavel, bestaande uit een Decathlon conceptstore met try & buy-voorzieningen binnen en buiten, een evenementenplaza, horeca, een duurzaam oplaadstation en sport- en gezondheidgerelateerde functies. 

Haagse Hout 

Isabellaland 
Voor woonwagenlocatie Isabellaland wordt bepaald in hoeverre uitbreiding van de bestaande woonwagenlocatie mogelijk is. In voorbereiding op verdere planontwikkeling, wordt in Q4 2023 gewerkt aan de Nota van Uitgangspunten. Hierbij wordt ook goed gekeken naar de financiële haalbaarheid van dit project. Na besluitvorming hierover zal 2024 in het teken staan van de realisatie van de plannen in samenspraak met de (directe) omgeving.

Willem Royaardsplein 
Initiatiefnemer van dit project is de eigenaar van het winkelcentrum, WP Retail Invest. De gemeente vervult een faciliterende rol voor deze beoogde herontwikkeling. Het gaat om het huidige parkeerterrein, de paviljoens en een aantal kiosken op en rond het plein. Er komt een ondergrondse parkeergarage, daarboven de supermarkt met andere winkels. Op de eerste, tweede en derde verdieping komen woningen. In de tweede fase, als de Albert Heijn is verhuisd, gaat de eigenaar de bestaande winkels in de plint renoveren, het kopgebouw slopen en starten met nieuwbouw. 

In 2023 is het ontwerp-bestemmingsplan Willem Royaardsplein ter visie gelegd, op basis hiervan kan de herontwikkeling starten. Dit vormt het planologisch kader voor de ontwikkeling van het Willem Royaardsplein. De gemeente Den Haag controleert tegelijkertijd of het door de initiatiefnemer voorgestelde bouwplan past binnen de vigerende ruimtelijke kaders. Het streven is om zo gebruik te maken van de coördinatieregeling, en het bestemmingsplan gecoördineerd in samenhang met een omgevingsvergunning vast te laten stellen. Als deze beoogde procedure succesvol is, worden in 2024 eventuele beroepen behandeld. Zijn die er niet, dan start de sloop en het bouwrijp maken eind 2024. 

Programma Mariahoeve  
In de wijk Mariahoeve zal de komende jaren veel verbeterd worden. Er zullen woningen worden gerenoveerd, er worden waar mogelijk woningen toegevoegd, het winkecentrum moet worden opgeknapt, de energietransitie wordt doorgevoerd, maatregelen voor klimaatadaptatie worden voorbereid en er wordt gewerkt aan het op niveau brengen van maatschappelijke voorzieningen. Een en ander zal worden opgenomen in een Ambtitiedocument Mariahoeve dat medio 2024 zal worden vastgesteld gevold door een ontwikkelvisie (programma). Gestreefd wordt om dit uit te werken tot een gebiedsgericht omgevingsprogramma en een investeringsstrategie voor de wijk. Voor de wijk Mariahoeve maken we een ontwikkelingsplan.

Nationaal Programma Den Haag Zuidwest 

Den Haag Zuidwest vraagt oom verbetering en toevoeging van woningen, een veiliger en fijnere leefomgeving en betere gezondheidspositie en onderwijskansen van de bewoners. Met de Regiodeal Den Haag Zuidwest, die in 2019 van start ging is daaraan gewerkt. Doel van de Regiodeal is om de wijken in sociaaleconomisch opzicht te versterken. Regiodeal is daarnaast de opmaat geweest naar het Nationaal Programma Den Haag Zuidwest voor de komende 20 jaar. Daarin fungeert het omvangrijke bouwprogramma als vliegwiel.

Den Haag Zuidwest is één van de 20 meest kwetsbare stedelijke gebieden die de rijksstatus Nationaal Programma hebben verkregen. De komende jaren is het belangrijk dat de resultaten van de Regiodeal verzilverd worden en succesvolle projecten verduurzaamd. De problematiek in Zuidwest is verknoopt en ingewikkeld. Eén eenvoudige oplossing bestaat niet. En het vraagt samenwerking van partners. Van het Rijk tot bewoners en van ondernemers tot welzijnsorganisaties. Dat is essentieel om Zuidwest er weer bovenop te krijgen.

Er is deze raadsperiode €8 mln. beschikbaar gesteld voor programma, participatie en ontmoeting en 15 miljoen gereserveerd voor cofinanciering van projecten in Zuidwest om dit met elkaar te bereiken. Inmiddels is met de beschikbare co-financieringsmiddelen een totaalbedrag van 45 mln.beschikbaar gekomen – ge-cofinancierd door rijk en gemeente. Met het nationaal programma Den Haag Zuidwest wordt ingezet ten goede van meerdere programma's. Het programma Stadsontwikkeling en wonen wordt ondermeer gedekt uit de Eneco-middelen uit Verhogen kwaliteit in Gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw en uit Reserve Grote Projecten.

Escamp 

Uithofslaan 
Op een aantal plaatsen binnen het plangebied gaat de gemeente de inrichting van de openbare ruimte afronden, inclusief de aanleg van de watergangen. Tevens is er op een aantal vrije kavels binnen het plangebied de bouw nog niet gestart of nog niet voltooid. Voor het woonrijp maken worden de straten en een nieuwe ontsluitingslaan definitief ingericht. Daarnaast wordt de aanleg van een watergang langs het Ter Leedepad afgerond. Verder zal de draagkracht van twee bruggen nog verhoogd worden in het gebied en worden twee bruggen met de juiste draagkracht aangelegd om de woningen te ontsluiten. 

Erasmusveld 
Zowel de woningen als de openbare ruimte voor het project LOF worden eind 2024 opgeleverd.    

Dreven, Gaarden, Zichten  
Dreven-Gaarden-Zichten is één van de gebiedsontwikkelingen waar Den Haag de groei van de stad wil inzetten om de wijken leefbaarder en aantrekkelijker te maken. De wijken bestaan nu voor circa 80% uit gedateerd woningbezit van Staedion. Deze woningen worden aangepakt met sloop/nieuwbouw of renovatie. Iedereen krijgt de gelegenheid om in de buurt te blijven of terug te keren. Door te verdichten, is het na de aanpak mogelijk om elke bewoner een betaalbare, passende nieuwe woning te bieden, doorstroming te bevorderen en de sociale cohesie zo veel mogelijk in stand te houden en te versterken. Deze opgave gaat hand in hand met mobiliteitsopgaven, duurzaamheidsopgaven en het versterken van de sociale en economische positie van de inwoners en de leefbaarheid van de wijken. 

In 2024 wordt gebouwd aan de eerste twee blokken in de Zichten (Steenzicht) en gewerkt aan de planontwikkeling voor de volgende twee blokken (Zichten 2 en 3). Hiervoor wordt ook het bestemmingsplan vastgesteld. In de Dreven wordt gewerkt aan de bouwplan ontwikkeling voor Dreven 1B en Dreven 1C, waar ook een bestemmingsplan voor wordt vastgesteld. In de Gaarden wordt gestart met de bouwplanontwikkeling van Gaarden 1. Ondertussen blijft er een actief traject met placemaking en community building lopen in Ruimzicht en de plinten langs de Dreef waar veel maatschappelijke en culturele initiatieven worden gehuisvest. 

Assumburgweg Brandweerkazerne 
Dit project, ook wel ‘Levels’ genoemd, ligt op de kop van Moerwijk Oost bij station Moerwijk. Het gaat om een sloopnieuwbouwontwikkeling voor circa 548 woningen, 4.500 m2 commerciële functies en parkeervoorzieningen. Dit project is onderdeel van de gebiedsverkenning Moerwijk Oost (2017). Als gevolg van de vernietiging van het bestemmingsplan door de Raad van State medio 2022 is het project vertraagd. Met het spoedig ‘herstellen’ van het bestemmingsplan wordt beoogd de vertraging beperkt te houden. Dit is echter afhankelijk van juridische procedures. (RIS 298576). 

De Venen 
De Venen is een project van de Wijkontwikkelingsmaatschappij Den Haag Zuidwest en Hof Wonen, gelegen in de oksel van de Meppelweg en de Lozerlaan in Den Haag Zuidwest. Het gaat om vernieuwing en verdichting van deze buurt in een gemengde aanpak van renovatie en sloop-nieuwbouw. In 2024 worden de plannen verder uitgewerkt op basis van het eind 2022 vastgestelde planuitwerkingskader De Venen. De Venen wordt gefaseerd ontwikkeld. De bouw van de eerste woningen is voorzien in februari 2024, in lijn met de deadline van de Woningbouwimpulssubsidie,  De gemeente faciliteert en speelt een actieve rol in het ontwerp, de inrichting en de uitvoering van de openbare ruimte. Het is essentieel om de woningbouwontwikkeling van de Wijkontwikkelingsmaatschappij aan te laten sluiten op de openbare ruimte. Voor het totale project De Venen is een woningbouwimpuls-subsidie toegekend van € 7,5 mln. Hiertegenover staat een gemeentelijke dekking vanuit de Eneco-gelden uit Verhogen kwaliteit in Gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw en vanuit de Extra Impuls voor betaalbaar wonen voor sociale woningbouw en starterswoningen van in totaal 7,5 mln. 

Genemuidenstraat 
Het pand Genemuidenstraat 208 is eigendom van de gemeente en nu grotendeels in gebruik als (tijdelijk) bedrijfsverzamelgebouw. Er is besloten voor de realisatie van woonunits op het parkeerterrein en behoud van bedrijvigheid in het bestaande pand (inclusief Samonda. Op het parkeerterrein worden door woningbouwcorporatie Hof Wonen flexwoningen voor een periode van 10 jaar gerealiseerd. Omdat een aantal jaar geleden het idee was om het pand te slopen, is het onderhoud op een laag niveau gezet. Wegens de monumentale status van het pand is sloop zeer onwaarschijnlijk geworden. Beheer en onderhoud van het pand, wordt gelijktijdig met de realisatie van de flexwoningen opgepakt. Vanuit de Regiodeal is er €300.000,- beschikbaar gesteld.   

Kop Leyweg 
Voor een ontwikkeling op de hoek Leyweg/ Hengelolaan wordt in 2024 een PUK Kop Leyweg aan de raad voorgelegd en wordt een nieuwbouwplan voor nieuwe woningen verder uitgewerkt. 

MeLeCo / Denekampstraat 
Ten behoeve van de ontwikkeling aan de Melis Stokelaan/Leggelostraat/Coevordenstraat en terzijde van de Denekampstraat worden in 2024 PUK’s vastgesteld en wordt de nieuwbouwplannen voor nieuwe woningen verder uitgewerkt. Voor het project is inmiddels rijkssubsidie verkregen via BZK.

Loevesteinlaan 355, Florence 
Naar verwachting zal het oude verzorgingstehuis in 2024 worden gesloopt, waarna op deze locatie een nieuwbouwprogramma wordt gerealiseerd met zorg, huurwoningen en commerciële ruimte. 

Schaloenstraat  
Herontwikkeling van ca. 564 appartementen waarbij ca. 224 appartementen in de sociale huur Staedion en ca. 340 in de vrije sector voor de woningcorporatie. De herontwikkeling zorgt voor verdichting van het gebied, waarbij de Schaloenstraat zelf verandert in een autovrije, groene verblijfszone. Het project wordt begeleid door ontwikkelaar Sustay. 2024 staat vooral in het teken van de (af)bouw van fase 1 en de start bouw van fase 2. Het gaat om een faciliterend project. De gemeente begeleidt het project middels een PUK, en er is een SOK opgesteld. 

Twickelstraat 
De locatie Twickelstraat-Zijpendalstraat is een transformatielocatie als gevolg van het vrijkomen van het bestaande schoolgebouw aan de Twickelstraat 5. Hier komt een nieuwe school, en een nieuwbouwblok met een gezondheidscentrum in de plint en sociale huurwoningen erboven. Hof Wonen is betrokken als ontwikkelaar van de woningen. Een deel van het oude schoolgebouw blijft behouden en wordt via een tender met verbouwverplichting op de markt gebracht met bestemming bedrijfsverzamelgebouw voor kleinschalige bedrijvigheid.   De bouw van het nieuwe schoolgebouw is begin 2023 gestart en wordt naar verwachting in 2024 opgeleverd. Het behouden deel van het schoolgebouw wordt naar verwachting in 2024 verkocht en verbouwd.   

Beatrijsstraat (Programma 11) 
De Beatrijsstraat 8-12 ligt in Moerwijk-Noord en betreft een voormalig onderwijslocatie van ca 5.000m2. Het voormalig onderwijsgebouw wordt getransformeerd naar een broedplaats voor creatieve ondernemers en maatschappelijke initiatieven. In de zomer van 2023 is gestart met de transformatie van de Beatrijs. De oplevering is eind 2024. Voor oplevering (begin 2024) zal er een uitvraag gedaan worden om een beheerder voor het gebouw te zoeken die de toewijzing zal gaan organiseren om het pand in te vullen. 

Bedrijventerrein ZKD (programma 11) 
Na de vaststelling van het gebiedskader ZKD in 2023 zal er een uitvoeringsplan in 2024 voor het ZKD worden opgesteld om initiatieven te faciliteren en te begeleiden. 

Apeldoornselaan/ Dierenselaan (Theresiakerk)  
In dit particuliere plan zal de ontwikkelaar naar verwachting in 2024 een vergunningaanvraag doorlopen gericht op verbouw van het kerkgebouw tot supermarkt met een aantal kleine woningen, waarbij het parkeren onder de kerk zal worden gerealiseerd. 

Algemeen
We zetten in 2024 met extra inzet door wat in de afgelopen jaren in gang is gezet: betaalbaar bouwen en Den Haag ontwikkelen als aantrekkelijke woonstad. Dat gaat allereerst om het vergroten van het aantal en aandeel betaalbare woningen, zowel kwantitatief als kwalitatief en zowel via nieuwbouw als in de bestaande voorraad. Het gaat ook naar het stimuleren van het juiste aanbod, dat inspeelt op de vraag uit de stad, in een passende woon- en leefomgeving.

Onze activiteiten variëren van het opstellen van de nieuwe Woon(zorg)visie voor de stad tot het uitvoeren en vergroten van het urgentieprogramma betaalbare woningbouw, van het doorbraakplan zorgdoelgroepen en statushouders tot innovatieve woonvormen, van tijdelijkheid tot flexibele woonvormen, van het handhaven op onder meer opkoopbescherming en huisvestingsvergunning tot de mogelijke invoering van een verhuurvergunning. Daarnaast zetten ons in op het tegengaan van verschillende vormen van discriminatie op de woningmarkt.

We kijken in samenhang naar de woning en de woonomgeving, naar woonoverlast, leefbaarheid, stadmaken en placemaking. We blijven samen optrekken met onze partners in de stad via kanalen als de Haagse Tafel en het Stadmakersfestival.

Ook gaan we door met onze dienstverlening: van de ondersteuning van inwoners bij de verduurzaming en het onderhoud van hun woning, tot het inspelen op actuele uitdagingen van de kinderopvangtoeslag-affaire tot bijzondere doelgroepen. Met onze E-, F-, en G-label aanpak verbeteren we de woningen met een E, F of G label. De woningen zijn in eigendom van bewoners, corporaties, particuliere verhuurders en anderen, zoals soms ook de gemeente. We stimuleren de eigenaren om woningen te veterberen.

Woonvisie
De Woonagenda 2020 – 2023 is opgegaan in de beleidsneutrale Woonvisie 2022 (RIS313365). Begin 2024 wordt de nieuwe Woonvisie aan de Raad voorgelegd. In de Woonvisie worden de gewenste en noodzakelijke ontwikkelingen geschetst op het terrein van wonen voor de middellange termijn. Ook staat hierin het gewenste kwalitatieve bouwprogramma in termen van doelgroepen, prijssegmenten en woonmilieus, en de ambities op het gebied van verduurzaming en kwaliteit van de bestaande woningvoorraad en betaalbaarheid daarvan. De bijbehorende uitvoeringsagenda bevat concrete maatregelen om de huidige wooncrisis aan te pakken. Bij de ontwikkeling van de Woonvisie werken we nauw samen met partners in de stad, zoals woningcorporaties, marktpartijen en stadmakers. Ook wordt er een nieuwe regionale woonvisie opgesteld en een regionale en lokale woonzorgvisie (zie hieronder).

We werken aan het tegengaan van discriminatie op de woningmarkt. Dit doen we door de huidige aanpak door te zetten, waarbij we inzetten op communicatie en bewustwording in de stad en bij verhuurders en op handhaving via de Wet Goed Verhuurderschap. Met het Rijk en andere steden onderzoeken we welke mogelijkheden er zijn om discriminatie in het begin van het verhuurproces onmogelijk te maken.

In 2024 komt de laatste voortgangsrapportage over de Woonagenda 2020-2023. Dezevoortgangsrapportage gaat over het jaar 2023.

Woningbouw
De druk op de Haagse woningmarkt is onverminderd hoog. Dit uit zich in blijvende frictie tussen vraag en aanbod op het gebied van beschikbaarheid en betaalbaarheid. De wachttijden voor een sociale woning zijn in het afgelopen jaar iets gedaald, maar nog steeds gaat het om een minimum van zes jaar. Ook de woonquote (het aandeel van het inkomen dat bewoners betalen aan woonlasten) is afgelopen jaren sterk gestegen. Een van de belangrijke beleidsambities van het college is daarom: zorgen voor voldoende betaalbare woningen voor de Haagse inwoners.

De ambitie is daarbij als volgt gekwantificeerd. Den Haag werkt toe naar een woningbouwproductie van 4000 woningen per jaar waarvan tenminste 30% in de sociale huursector worden gebouwd, door of voor een woningcorporatie. Daarnaast moet minimaal 25% van de woningen in het middeldure huursegment (met instandhoudingstermijn van minimaal 20 jaar) worden gerealiseerd en 25% in de betaalbare koopsector. Voor het CID gelden de volgende normen: 30% sociaal, 20% middeldure huur (met instandhoudingstermijn van minimaal 20 jaar) en 20% betaalbare koop. De betaalbare koopsector is in de gehele stad gekoppeld aan de grens die de Nationale Hypotheek Garantie hanteert.

Daarnaast zijn er nog steeds verschillende doelgroepen die een inhaalslag en extra inzet nodig hebben om ook een thuis in Den Haag te krijgen. Denk aan spoedzoekers, statushouders, uitstromers uit zorginstellingen, woonwagenbewoners, dak- en thuislozen, arbeidsmigranten en studenten. Sinds 2023 heeft Den Haag ook voor de opvang voor asielzoekers een inspanningsverplichting. Voor deze groep moet aanvullend op de woningbouwopgave opvang georganiseerd worden.

De woningbouw vindt de komende 10 jaar voor een groot deel plaats in de 3 grote ontwikkelgebieden van Den Haag: het CID, de Binckhorst en Den Haag Zuidwest. Daarnaast bouwen we ook in de overige gebieden in Den Haag, vooral ook om de doorstroming in deze delen van Den Haag te bevorderen.

Met het Urgentieprogramma sociale en betaalbare woningbouw en het Doorbraakplan Bijzondere Doelgroepen wil het college extra woningen realiseren in het betaalbare segment en voor bijzondere doelgroepen. Het college wil haar versterkte inzet komende jaren in deze beide segmenten voortzetten. Voor het doorbraakplan is € 8,5 miljoen extra vrijgemaakt.

30% sociale woningbouw & woningcorporaties
Het college zet met de Woonvisie 2024 in op verdere uitbreiding van de bouwproductie, het vergroten van de betaalbaarheid en een groter aandeel sociale woningbouw met een primaire rol voor de corporaties.

Ook het Rijk zet de lijn met het recente Nationale Woon- en Bouwprogramma en het programma Woningbouw. Daarbij ligt het accent op 66% betaalbare woningbouw, waarbij elke gemeente 30% sociale woningbouw dient te realiseren. Voor dit programma heeft het Rijk zes programma’s opgesteld, te weten Een Thuis voor iedereen, Betaalbaar Wonen, Verduurzamen gebouwde omgeving, Wonen en Zorg voor Ouderen, Leefbaarheid en Veiligheid. Dit zijn allemaal relevante programma’s voor de nieuwbouw, verbouw, verduurzaming en verbetering van wijken.

De Haagse woningcorporaties hebben inmiddels ook hun investeringsambities voor de korte termijn naar boven bijgesteld. Het college verwacht dat het geambieerde aandeel sociale woningbouw door de in Den Haag werkzame corporaties op de korte termijn, kan worden ingevuld. Wij zullen onze gezamenlijke ambities verder vastleggen in onderlinge prestatie- en samenwerkingsafspraken. De woningbouwproductie komt meerjarig steeds meer in lijn met de betaalbaarheidsambities van het college maar met name voor de bouwproductie voor de middellange termijn dient de investeringscapaciteit van corporaties aanzienlijk verbeterd te worden.

Het recent gepubliceerde onderzoek Opgave – middelen corporatiesector (juni 2023) laat echter zien dat als het om investeringscapaciteit gaat, de corporaties in de regio Haaglanden het slechtst scoren van alle stedelijke regio’s van Nederland. Concreet laat het onderzoek zien dat bijna 20% van de noodzakelijke opgave (nieuwbouw, renovatie en verduurzaming) niet gerealiseerd kan worden. De financiering van sociale woningbouwprojecten voor de middellange termijn (vanaf ca. 2026) komt daarmee in gevaar. Corporaties in Den Haag en Haaglanden hebben op zeer korte termijn gerichte financiële steun nodig, bij voorbeeld in de vorm van landelijke projectsteun, om de bouw van voldoende betaalbare woningen in de periode 2025 t/m 2030 te kunnen realiseren. Het college is hierover samen met de corporaties in gesprek met het ministerie van BZK.

Innovatieve woonvormen
Het college stimuleert ook innovatieve woonvormen. Innovatieve woonvormen dragen bij aan een diverse en inclusieve stad. Een verscheidenheid aan woonvormen stimuleert ontmoeting, eigenaarschap en verbinding en geeft kleur aan onze stad. Ook zijn innovatieve woonvormen belangrijk om het langer zelfstandig thuiswonen door senioren te bevorderen. Het is daarom belangrijk dat de stad meer ruimte biedt aan innovatieve woonvormen. Dat vraagt om een actieve houding.  Het college verkent op dit moment verschillende kansrijke locaties en vastgoedobjecten voor een innovatief woonconcept. In de programmering voor middeldure huur en betaalbare koop streeft het college naar 100 woningen per jaar voor innovatieve woonvormen zoals wooncoöperaties, CPO’s (collectief particulier opdrachtgeverschap) en andere collaboratieve groepswoonvormen. Waar mogelijk binnen een ‘urban mix’ concept in combinatie met geprioriteerde doelgroepen.  Woningcorporaties vragen we aanvullend hierop ook een bijdrage te leveren. We maken – gezien de bijdrage aan de betaalbare woningvoorraad – hiervoor middelen vrij vanuit het Enecoprogramma betaalbare woningbouw.

Woonruimteverdeling

Druk op de sociale woningvoorraad
De druk op de bestaande sociale woningvoorraad blijft onverminderd groot. Er is er een grote vraag naar betaalbare (nieuwbouw) huurwoningen om zowel aandachtsgroepen als regulier woningzoekenden te kunnen huisvesten. De opgave voor het huisvesten van statushouders en zorgdoelgroepen neemt jaarlijks toe. Daarnaast zijn woningen nodig om huurders vanuit herstructureringsgebieden te laten uitverhuizen. Het realiseren van vervangende nieuwbouw en verdichting duurt echter vaak een paar jaar. En juist de nieuwbouwverhuringen zorgen doorgaans voor vervolgverhuizingen waardoor verhuisbewegingen toenemen en de doorstroming op gang komt.

De voorgestelde wetwijziging vanuit de Wet Versterking regie op de volkshuisvesting met daarin een verplichte urgentie voor een aantal concurrerende aandachtsgroepen zorgt ervoor dat de druk op huisvesting nog verder toeneemt. Het optimaal verdelen van de schaarse huurwoningen wordt daardoor een lastigere opgave. Daarom is het noodzakelijk om te zorgen voor meer betaalbare huurwoningen via nieuwbouw en in de bestaande woningvoorraad.

Daarnaast is het bevorderen van de doorstroming essentieel. Corporaties zetten doorstroommakelaars in om huurders te bewegen hun grote woning te verruilen voor een kleinere. En het systeem van Woonnet Haaglanden is zo ingericht dat lokale en regionale maatwerk voorrangsregels die doorstroming bevorderen het zwaarst meetellen voor voorrang. We gaan de komende tijd bezien hoe doorstroming verder kan worden bevorderd.

De komende jaren werken Sociale Verhuurders Haaglanden (SVH), Samenwerkende Huurdersorganisaties Haaglanden (SHH), gemeenten en de corporaties samen aan tussentijdse aanpassingen van de huisvestingsverordening om de wetswijzigingen daarin een plaats te geven. Daarnaast wordt vanuit SVH voor de lange termijn onderzocht of het huidige woonruimteverdelingssysteem voldoet in Haaglanden, aanpassingen behoeft of er een ander woonruimteverdelingssysteem ontwikkeld moet worden.

Urgenties
Woningzoekenden met acute woonproblemen kunnen een urgentieverklaring aanvragen. Met de heersende woningnood, is het echter steeds ingewikkelder om mensen snel aan passende woonruimte te helpen. Met de Huisvestingsverordening 2023 zijn de regels om in aanmerking te komen voor een urgentieverklaring strenger geworden. Dit zorgt ervoor dat er meer regulier woningzoekenden in aanmerking komen voor een woning op basis van hun wachttijd.

Tegelijkertijd zien we een toenemend aantal schrijnende gevallen, mensen die niet aan de voorwaarden voor een urgentieverklaring voldoen, maar wel te maken hebben met een niet passende woonsituatie. Dit leidt tot het vaker toepassen van de hardheidsclausule. Ook vallen mensen soms tussen wal en schip wanneer bijvoorbeeld een snel veranderende gezondheidssituatie een andere woning noodzakelijk maakt en een passende woning moeilijk te vinden is. Voor deze gevallen is een werkwijze ingericht om met alle betrokken partijen integraal, persoonsgericht maatwerk te bieden. Deze werkwijze bestaat uit persoonlijk contact met woningzoekenden die een urgentie aanvraag heeft gedaan. Hiervoor zijn intakers aangenomen die  met een aanvrager diens situatie bespreken om te bekijken of een urgentieaanvraag de beste route is of dat er misschien andere manieren zijn die een oplossing kunnen bieden voor het woonprobleem. Hiermee moet worden voorkomen dat andere knelpunten gemist worden bij het beoordelen van een aanvraag. Per 1 januari 2024 gaat de Wet versterking regie volkshuisvesting in. Deze wet schrijft o.a. voor dat alle doelgroepen die nu direct via een bemiddeling een woning krijgen, zoals zorgdoelgroepen, een urgentieverklaring moeten krijgen. Dat betekent dat het aantal aanvragen voor urgentieverklaringen zal verdubbelen. Dat maakt zorgvuldige behandeling – met oog voor alle omstandigheden – nog belangrijker. Voor het versterken van Team Urgenties is incidenteel € 1,1 mln. beschikbaar tot en met 2026.

Middensegment
In 2023 sturen we op het realiseren van minimaal 25 % middeldure huur (met instandhoudingstermijn van minimaal 20 jaar) in het woningbouwprogramma. Met uitzondering van het CID waar 20% middeldure huur gerealiseerd moet worden.

Voor huurwoningen in het middensegment is sinds 1 juli 2019 een huisvestingsvergunning verplicht. Begin 2023 vond de één-meting Evaluatie huisvestingsvergunning middeldure huurwoningen over 2021 plaats. Hierin zijn de uitkomsten uit het woononderzoek WoON2021 meegenomen. In 2024 volgt de volgende evaluatie, de tweemeting. Hierin evalueren we de uitkomsten van de acties zoals genoemd in de één-meting. Door de vergunningsplicht voor middenhuurwoningen te continueren zorgen we ervoor dat deze woningen beschikbaar zijn voor huishoudens met een middeninkomen. Dit sluit aan bij het voornemen van het Rijk om vanaf 1 januari 2024 (of 2025) de middenhuur te reguleren om het middensegment weer betaalbaar en bereikbaar te maken voor middeninkomens. Deze regulering houdt in dat het woningwaarderingssysteem (WWS) ook gaat gelden voor middenhuurwoningen tot en met 186 punten en de jaarlijkse huurverhoging wordt gemaximeerd. Hierdoor krijgen huurders van middenhuurwoningen huurprijsbescherming. Het WWS wordt dwingend gemaakt, waardoor verhuurders verplicht zijn zich te houden aan de maximale huurprijs. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor toezicht en handhaving en kunnen bestuurlijke boetes uitdelen aan verhuurders. De regulering van middenhuurwoningen geldt voor nieuwe huurcontracten en zolang er schaarste heerst op de woningmarkt. De voorstellen kunnen van grote (positieve) invloed zijn op de betaalbaarheid van de Haagse woningvoorraad.

Voorraadbeleid
Het college bouwt in 2024 voort op het staande beleid uit nota voorraadbeleid dat onderdeel is van de Woonvisie Den Haag 2022. In deze nota is het beleid opgenomen met betrekking tot het gebruik van bestaande woningen. Dat betreft onder andere kamerbewoning, bouwkundig splitsen, de toeristische verhuur van woonruimten en woningonttrekking. Ook geldt een opkoopbescherming. In 2024 worden de regels opnieuw bekeken en worden de regels rondom kamerbewoning verruimd met het doel om meer ruimte te vinden voor studenten in wijken waar kamerbewoning verantwoord is. Initiatieven als ‘Kamers met aandacht’ en andere vormen van hospitaverhuur kunnen bijdragen aan een beter gebruik van de bestaande woonvoorraad. Ook wordt op korte termijn meer kamerbewoning mogelijk gemaakt, specifiek voor doelgroepen uit het Doorbraakplan zorgdoelgroepen.

Huisvesting aandachtsgroepen
Voor de huisvesting van aandachtsgroepen is in mei 2022 het nationaal programma Een thuis voor iedereen vastgesteld. Met dit programma wordt de trend van verslechterende huisvestingsmogelijkheden voor aandachtsgroepen doorbroken. Onder aandachtsgroepen verstaan we: ouderen, uitstromers uit zorg- en opvanginstellingen, statushouders, studenten, arbeidsmigranten, medisch en sociaal urgenten, economisch dak- en thuislozen en woonwagenbewoners.

Eén van de onderdelen van het programma is een voor gemeenten verplichte woonzorgvisie voor alle aandachtsgroepen. Hieruit volgt een integrale visie en aanpak voor alle aandachtsgroepen op de terreinen wonen, zorg, welzijn, bestaanszekerheid en werk. Deze woonzorgvisie moet op regionaal niveau leiden tot afspraken over een verdeelsystematiek. Zo kunnen we de huisvestingsopgave van aandachtsgroepen beter spreiden over de regio. De afspraken hierover moeten vervolgens terechtkomen in de prestatieafspraken met corporaties en zorgpartijen. Haaglanden is door het rijk aangewezen als voorloperregio.

Naast de regionale woonzorgvisie wordt er ook een gemeentelijke woonzorgvisie opgenomen in de eerdergenoemde Woonvisie van 2024. Hierin wordt bovengenoemde voor de gemeente Den Haag verder uitgewerkt en geconcretiseerd.

Doorbraakplan
In 2024 zetten we het Doorbraakplan huisvesting statushouders en zorgdoelgroepen met extra ambitie voort. Daarvoor is € 8,5 mln. extra vrijgemaakt. In de aanpak is aandacht voor kleinschaligheid en evenwichtige spreiding in de stad. We hebben extra aandacht voor jongeren die uitstromen uit zorginstellingen. Met de regio worden afspraken gemaakt over huisvesting voor deze zorgdoelgroepen. Met het Doorbraakplan 1e en 2e tranche (RIS 310115 en RIS 311879) werken we aan 21 extra huisvestingsprojecten voor deze doelgroepen. Het doorbraakplan is opgesteld om verschillende redenen. Allereerst hebben we voor deze doelgroepen een wettelijke taak. Daarnaast willen we dakloosheid tegengaan, en willen we uitstroom uit zorginstellingen bevorderen om daar plekken vrij te maken voor mensen die zorg nodig hebben.

Daarbij komt dat we momenteel als gemeente dure noodoplossingen moeten inzetten, omdat er te weinig huisvestingsmogelijkheden zijn. De huisvestingsvraag is nog steeds groter dan het beschikbare woningaanbod van de corporaties voor deze doelgroepen. We verwachten het Doorbraakplan nog minimaal 4 jaar te moeten continueren, totdat het sociale woningaanbod voldoende is vergroot. Dit hangt ook af van de tot nu toe steeds sneller groeiende opgave voor het huisvesten van statushouders. In 2023 bereiden we een nieuwe tranche aan projecten voor. Naast het aantrekken van externe financiering middels overheidssubsidies, onderzoeken we ook mogelijkheden om een ‘knelpuntenpot’ te organiseren. Hiermee kunnen we het exploitatietekort op projecten grotendeels afdekken, zodat de projecten daadwerkelijk tot uitvoering komen.

Huisvesting zorgdoelgroepen
Onder zorgdoelgroepen verstaan we: cliënten die vanuit een intramurale setting naar een onzelfstandige of zelfstandige woning verhuizen waarvoor zij huur betalen en eventuele ondersteuning ontvangen.
In 2024 worden de lopende afspraken binnen het convenant met de woningcorporaties uitgevoerd om 313 woningen voor uitstromers te realiseren, in samenwerking met zorg- en opvanginstellingen.

Woningen voor statushouders
De gemeente heeft de wettelijke taak om statushouders te huisvesten. Het aantal te huisvesten statushouders varieert per jaar. In 2024 worden er circa 1.300 statushouders verwacht. Een groot deel van de statushouders krijgt een huis uit de corporatievoorraad. Statushouders krijgen een eenmalig woningaanbod van de corporaties. In 2023 was de vraag naar woningen voor statushouders voor het eerst sinds lange tijd hoger dan het aanbod van vrijkomende woningen voor deze doelgroep in de corporatievoorraad.

Daarom worden in het kader van het doorbraakplan extra tijdelijke woonplekken voor statushouders gerealiseerd buiten de corporatiesector.

Vernieuwing zorgvastgoed/langer zelfstandig thuis
Traditionele verzorgingshuizen worden waar mogelijk en passend omgebouwd tot nieuwe vormen van wonen en zorg. Er is dan een deel van het gebouw ingericht voor verpleeghuiszorg en een ander deel voor zelfstandig wonen. Hier is zorg voor kwetsbare ouderen die een beschermde woonomgeving nodig hebben. In de plint van het gebouw is ruimte voor zorg- en welzijnsfuncties. We voeren gesprekken met initiatiefnemers en eigenaren van zorgvastgoed, zorginstellingen en corporaties en matchen waar mogelijk vraag en aanbod. Ook verwijzen we naar de rijksregeling voor woon-zorginitiatieven.

Groepswonen
In de sociale en middeldure huur en betaalbare koopopgave kijken we doorlopend naar kansen voor vormen van groepswonen. We koppelen geïnteresseerden (specifiek ook senioren) voor groepswonen aan het Centrum Groepswonen bij mogelijk interessante ontwikkelingen. We hebben regelmatig overleg met het centrum over ontwikkeling van locaties. We nemen het advies van het centrum groepswonen mee over de behoefte aan geclusterde woonvormen. Inmiddels kent Den Haag mede dankzij de inspanningen van Centrum Groepswonen een divers aanbod aan groepswoonconcepten.  

Doorstroom
De gemeente ondersteunt ouderen bij het zoeken naar passende woonruimte met de inzet van doorstroommaatregelen:

• De gemeentelijke doorstroommakelaar verbindt relevante partijen zoals stadsdelen, welzijnsorganisaties, Wmo-consulenten en corporaties.
• We stimuleren de doorstroming van senioren in grote woningen.
• We stimuleren de doorstroming van ouderen naar beter toegankelijke seniorenwoningen.
• We ontwikkelen een informatieplatform voor senioren over woningaanbod, woningaanpassingen en ondersteuning.

Studenten
Den Haag groeit als (internationale) studentenstad. De huisvestingsbehoefte van studenten volgen we aan de hand van de Apollo monitor studentenhuisvesting uitgevoerd door ABF Research. Tussen 2020 en 2026 willen we 3.000 extra wooneenheden voor studenten creëren. Naast nieuwbouw kijken we naar mogelijkheden in de bestaande woningvoorraad. We zullen hospitaverhuur promoten en verkennen de mogelijkheden voor betere benutting van de bestaande woningvoorraad. Kamerbewoning krijgt meer ruimte waar de leefbaarheid dat toelaat.

De Wet Goed Verhuurderschap verstevigt ook de rechtspositie van studenten als huurder. Daarom gaan we samen met onderwijsinstellingen informatie verspreiden onder studenten zodat zij goed geïnformeerd zijn over hun rechten en waar ze terecht kunnen bij misstanden.

We zien het als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente, Rijk, onderwijsinstellingen, corporaties, studentenhuisvesters en vastgoedeigenaren om de groei van het aantal studenten en van het aantal studentenwoningen hand in hand te laten gaan. In verschillende gremia, zoals het themateam studentenhuisvesting van het platform student en stad, werken we samen met onderwijsinstellingen en studentenhuisvesters. Met de taskforce studentenhuisvesting waarin de Universiteit Leiden, de HHS, DUWO en de gemeente vertegenwoordigd zijn, maken we een vertaling van het landelijk actieplan studentenhuisvesting.

In het kader van de nieuwe Woonvisie zal het beleid voor studentenhuisvesting geactualiseerd worden.

Arbeidsmigranten
In de derde voortgangsrapportage Arbeidsmigranten 2022 (RIS 314963) is een breed scala aan initiatieven benoemd die vanuit de gehele gemeente voor arbeidsmigranten in Den Haag worden opgepakt. In het programma ‘Arbeidsmigratie in goede banen’ komen alle plannen voor arbeidsmigranten samen.

Voor specifiek huisvesting zetten we in 2024 verder in op zowel de verbetering voor de huisvesting van arbeidsmigranten zelf, hun sociale positie,  als voor de buurten waar mensen wonen. We zetten daarbij in op het reguleren van de huurmarkt door middel van de verhuurdersvergunning in bepaalde wijken waar ook veel arbeidsmigranten wonen. In de regionale woonzorgvisie maken we daarnaast afspraken met regiogemeenten voor een eerlijke verdeling van de huisvesting van arbeidsmigranten.

Onmisbare beroepsgroepen
De huisvesting van de vitale beroepsgroepen blijft een aandachtspunt de komende jaren. We gaan door met de aanpak waarbij we afspraken maken met diverse marktpartijen over het beschikbaar stellen van nieuwbouwwoningen voor de doelgroep. Met name met de koepelorganisaties van onderwijsinstellingen is de afgelopen jaren goed contact opgebouwd. We proberen meer contact te leggen met de koepelorganisaties van de politie en zorgpersoneel zodat ook hun werknemers beter geïnformeerd worden over het aanbod. Dit jaar start ook een pilot om 15 leraren die in Den Haag Zuidwest werken met voorrang een woning toe te wijzen. Hiervoor stellen de woningcorporaties Haag Wonen, Staedion en Hof Wonen elk 5 woningen beschikbaar.

Woonwagens
De gemeente wil ruimte bieden aan het woonwagenleven en de woonwagencultuur in de stad. Dat doen we door Haags woonwagenbeleid op basis van mensrechtelijke kaders vast te stellen. We gaan conform actualisatie woonwagenbeleid (RIS 307739) op bestaande woonwagenlocaties waar dat mogelijk is standplaatsen toevoegen.

Voor de bewoners van de locatie Energiestraat wordt een alternatieve plek gerealiseerd. We zijn in gesprek aan met woningcorporaties over de overdracht van gemeentelijke standplaatsen en huurwoonwagens. Er zullen verschillende plannen worden opgesteld voor uitbreiding van bestaande woonwagenlocaties.

Voor de uitvoering van het Haags Woonwagenbeleid heeft het college in deze begroting € 3,5 mln. uitgetrokken.

Innovatieve woonvormen
Innovatieve woonvormen dragen bij aan een diverse en inclusieve stad. Een verscheidenheid aan woonvormen stimuleert ontmoeting, eigenaarschap en verbinding en geeft kleur aan onze stad. Ook zijn innovatieve woonvormen belangrijk om het langer zelfstandig thuiswonen door senioren te bevorderen. Het is daarom belangrijk dat de stad meer ruimte biedt aan innovatieve woonvormen. Dat vraagt om een actieve houding. Aan de hand van het stimuleringsplan innovatieve woonvormen gaat het college de komende jaren nieuwe innovatieve woonconcepten in Den Haag stimuleren, conform de ambitie die is uitgesproken in het coalitieakkoord.

Het college zet in op het vinden van passende locaties en vastgoedobjecten, op communicatie en het leggen van verbindingen en maken van afspraken met partners zoals de woningcorporaties en vastgoedontwikkelaars. Ook onderzoekt het college mogelijke financiële stimuleringsinstrumenten en wordt gewerkt aan een stevige beleidsmatige verankering van deze bestuurlijke ambitie.  

Kwaliteitsbeleid Haagse woningvoorraad
In 2023 is het onderzoek naar kwaliteit van de Haagse woningvoorraad voltooid en is de raad geïnformeerd over de resultaten (RIS314780). De rapportage is de basis voor het college om te komen tot een weging en prioritering van beleid en acties als het gaat om verbetering van de kwaliteit van de Haagse woningvoorraad. In deze commissiebrief is ook toegelicht hoe het huidige beleid bijdraagt aan gezonde en veilige woningen en welke aanvullende acties worden ondernomen.

Gezond en veilig wonen
Het onderzoek naar de kwaliteit van de Haagse woningvoorraad heeft aangetoond dat het zeer slecht is gesteld met een deel van de particuliere woningvoorraad. Met de EFG-labelaanpak wordt hier een impuls aan gegeven, maar de woningkwaliteit is veel meer dan de isolatiewaarde alleen. Daartoe wordt gewerkt aan een programmatische aanpak. Het doel is om alle woningen in de stad gezonder en veiliger te maken.

Om het binnenklimaat van de woningen in een aantal wijken te verbeteren, en rekening houdende met de punten uit coalitieakkoord om aanwezig te zijn in de stad en gebiedsgericht te werk te gaan, is er extra budget nodig voor het uitvoeren van de Gezond en Veilig Wonen Actie (GVWA). Het gaat met name over de vier particuliere wijken Rustenburg-Oostbroek, Laak, delen van Transvaal en de Schilderswijk. Ook stimuleren we dat de woningen op de Vaillantlaan, waar de luchtkwaliteit zeer slecht is, nieuwe luchtfilters krijgen. Voor Gezond en Veilig Wonen is € 1, mln. beschikbaar.

Zie ook programma 3

VvE-balie
De VvE-balie werkt aan een toekomstbestendige woningvoorraad en helpt Verenigingen van Eigenaars (VvE) bij achterstallig woningonderhoud en het verduurzamen van hun pand. Het heeft tot doel de basis bij alle VvE's op orde te brengen en de VvE's te stimuleren in de verduurzaming. Daarmee is de VvE-balie een belangrijk instrument bij het verbeteren van de kwaliteit van onze woningvoorraad. In 2024 wordt de dienstverlening van de VvE-balie geëvalueerd en wordt bezien op welke wijze deze kan worden versterkt en verbeterd.

Huurbalie
De huurbalie helpt particuliere huurders en verhuurders in Den Haag met onafhankelijk advies en informatie. De huurbalie wordt gecontinueerd en wordt doorontwikkeld. Het neemt een belangrijke plaats in als advies- en informatiepunt binnen goed verhuurdersschap. Voor de huurbalie is € 0,185 mln. structureel, extra vrijgemaakt met ingang van 2024.

Actieprogramma opknappen en isoleren van woningen
De gemeente wil dat iedereen in Den Haag prettig kan wonen in een gezonde, veilige en energiezuinige woning. Dat is nog niet overal in de stad het geval. Daarom werkt de gemeente aan een breed actieprogramma opknappen en isoleren van woningen. Met dit actieprogramma werkt het college aan het verminderen van CO2-uitstoot, het verbeteren van het woongemak, het aanpakken van achterstallig onderhoud, het mogelijk maken van de energietransitie en het beperken van energiekosten.

Een belangrijk deel van dit programma zal via de stadsrenovatie landen in een aantal wijken met een slechte kwaliteit van de woningvoorraad. Onderdeel van de Stadsrenovatie is de aanvraag die Den Haag doet voor het volkshuisvestingsfonds. Met een eigen inzet van € 11,8 mln. wordt beoogd twee keer dit bedrag aan rijksmiddelen binnen te halen voor de onderhouds- en verduurzamingsopgave in wijken met gespikkeld en verouderd particulier woningbezit.

Particuliere huurmarkt
De sterke groei van de particuliere huurmarkt, samen met diverse misstanden die er spelen rondom slecht verhuurderschap, blijven vragen om een uitgebreide focus op deze sector.  
We voeren de komende periode beleid met als doel het stimuleren en afdwingen van goed verhuurderschap op grond van het nieuwe wettelijk kader. We hanteren een verhuurvergunning om goed verhuurderschap af te dwingen en pakken overbewoning aan, waarbij ook ongeregistreerd wonen wordt meegenomen. Verder versterken we de Haagse aanpak van slecht verhuurderschap en woonoverlast, onder andere door uitbreiding van de inzet van de Haagse Pandbrigade. We zetten de samenwerking met particuliere verhuurders in de stad voort, waarbij we ook diverse inhoudelijke kennissessies organiseren.

Het rijk en de gemeente Den Haag hebben in de Regionale Realisatieagenda Woningbouw Haaglanden afgesproken om in 2023 een langjarige samenwerking en een meerjarig partnerschap aan te gaan, gericht op de fysieke, sociale en economische verbetering van de vier vooroorlogse particuliere wijken Laakkwartier, Rustenburg Oostbroek, Transvaal en Schilderswijk. Een gebied waar 103.000 mensen wonen en 43.000 woningen staan. Van de woningen heeft het grootste deel een slecht energie-label (E, F of G).  De gemeente Den Haag neemt het initiatief om te komen tot een programmatische, samenhangende publiek-private aanpak van de specifieke problematiek in de vier vooroorlogse particuliere wijken, waaraan naast andere betrokken partners, waaronder corporaties, bedrijven, arbeidsinspectie, politie en justitie, ook het ministerie van BZK een bijdrage levert.

Raamovereenkomst
2023 is het laatste jaar van de looptijd van de raamovereenkomst met Haagse woningcorporaties en huurdersorganisaties. We gaan samen met de woningcorporaties en huurdersorganisaties een nieuwe raamovereenkomst afsluiten met meerjarige afspraken. Daarnaast maken we voor 2024 ook prestatieafspraken met de corporaties en hun huurdersorganisaties op individueel niveau.

Haags Stadmaken
In 2024 gaan we door met het faciliteren van stadmakersinitiatieven. Dit doen we bijvoorbeeld in combinatie met tijdelijke woningen en reguliere woningbouwprojecten. Maar ook door actieve ondersteuning van pilotprojecten in de stad. De kracht van Haags Stadmaken zit in de manier waarop bewoners, bedrijven en instellingen samen zelf het initiatief nemen om hun straat, buurt of wijk te verbeteren. In 2024 wordt dit programma verder uitgebouwd en ook het jaarlijkse Stadmakersfestival wordt weer gehouden, om de verbinding met de Haagse stadmakers te vieren en te versterken.

Fondsen
Van Lokaal Initiatievenfonds voor Schone Energie tot Community-Led Local Development, van innovatieve woonvormen tot kwetsbare doelgroepen, van stadmakers tot de woonomgeving. De gemeente is betrokken bij diverse fondsen die helpen bij het versterken van Den Haag als woonstad. We optimaliseren de inzet van fondsen voor het versterken van wonen in Den Haag. We haken waar mogelijk aan bij het co-financieringsfonds. We werken aan de ontwikkeling van een stadmakersfonds, in afstemming met het programma Haags Stadmaken,

Samenwerking marktpartijen
We werken aan Den Haag als prettige woonstad samen met onze partners in Den Haag. Ook in 2024 werken we samen met partijen als de Haagse Tafel Wonen, stichting Wonen in Den Haag, particuliere verhuurders zorgpartijen en duurzaamheidspartijen. Zo versterken we onze gezamenlijke Haagse slagkracht. We gaan door met de nationale en internationale samenwerking met de G4 + Eindhoven, de VNG, stadmakersinitiatieven en Placemaking Europe. Dit doen we onder meer via het doorbouwverbond en de samenwerkingsagenda met de corporaties en andere.

Gebiedsontwikkelingen
We werken integraal aan de prioritaire- en aandachtgebieden en de gebiedspilot voor Laak tot de grootschalige ontwikkelgebieden CID, Zuidwest, Binckhorst en de mogelijkheden voor woningtoevoegingen in de bestaande stad. Samen pakken we de stedelijke prioriteiten in samenhang op als het gaat om wonen en de gebiedsprioriteiten. We zijn steeds op zoek naar kruisbestuiving. Dit kan er onder meer toe leiden dat in producten als de Woonvisie, de Woonzorgvisie en de aanpak van de EFG-labels we ook een uitwerking voor specifieke gebieden opnemen.

Toezicht en handhaving bebouwde leefomgeving
In ieder stedelijk gebied zijn overtredingen met betrekking tot illegale bouw, achterstallig onderhoud en onrechtmatig gebruik van woningen aan de orde van de dag. Dit wordt erger bij een gebrek aan ruimte om te bouwen, een tekort aan bestaande woningen en relatief veel personen met lage inkomens. In Den Haag is hier sprake van. Om misstanden tegen te gaan, zijn er (landelijk en gemeentelijk) meer regels in het leven geroepen en wordt er structureel meer geld uitgetrokken voor toezicht van en handhaving op oude en nieuwe wettelijke taken.

Haagse Pandbrigade
De Haagse Pandbrigade (HPB) zorgt voor naleving van de regels met betrekking tot veiligheid en kwaliteit van gebouwen én het juiste gebruik van gebouwen. De HPB controleert hiervoor gebouwen en grijpt in als het mis gaat. Deze inzet houdt de stad voor bezoekers en inwoners leefbaar, veilig, betaalbaar en aantrekkelijk.  

De HPB zet hierbij in op onderwerpen als: Achterstallig woningonderhoud, illegale bouw, strijdigheid met het bestemmingsplan, onvergunde en vergunde kamerbewoning, overbewoning, goed verhuurderschap, opkoopbescherming, huisvestingsvergunning en toeristische verhuur. De HPB voert integrale controles uit zowel naar aanleiding van eigen opsporing als meldingen. Daarbij kijken medewerkers ook naar inschrijvingen in de basisregistratie personen en mogelijke fraude met sociale voorzieningen. Er worden in 2024 naar verwachting rond de 4.000 meldingen gemaakt bij het meld- en steunpunt Woonoverlast. Met de implementatie van de Wet goed verhuurderschap en het daarbij horende nieuwe meldpunt slecht verhuurdersgedrag komt daar nog een onbekend aantal meldingen bij.    

Toezicht en handhaving wordt zoveel mogelijk gericht op (gebieden met) de meest ernstige problematiek. Jaarlijks wordt een jaarplan Vergunningen, Toezicht en Handhaving (VTH) gemaakt, waarin de keuzes en prioriteiten uitgebreider worden omschreven. In 2024 wordt ingezet op een robuuste aanpak in Laak en op en rond het Kaapseplein, maar ook andere prioritaire gebieden krijgen eveneens extra aandacht (Weimarstraat, Van Baerlestraat - Jan Luykenlaan). Ook wordt er sterk ingezet op de uitvoering van de Wet goed verhuurderschap en integrale handhavingsacties (IHA’s) met andere diensten. Tot slot is er een tijdelijke (2023-2025) inzet op energielabel C voor (bepaalde) kantoren. Vanaf 2024 wordt het toezicht en de handhaving op energielabel C geïntensiveerd. 

Omgevingswet
Het jaar 2024 staat voor een groot deel in het teken van de uitvoering van de Omgevingswet, die per 1 januari 2024 in werking treedt. Er is hierbij aandacht voor het opleiden en begeleiden van medewerkers en het inrichten van nieuwe digitale processen. Dit biedt ook kansen om meer data-gedreven te gaan werken met daarbij uiteraard oog voor privacyregels.

De gemeente kan besluiten gronden en panden strategisch aan te kopen met het oog op toekomstige stedelijke ontwikkeling. De gemeente probeert het vastgoed te verhuren. De exploitatielasten, zoals zakelijke lasten, beheerlasten, afschrijvingen en rentelasten en de verhuurbaten worden verrekend met de reserve Strategisch vastgoed stadsontwikkeling. De gemeente bepaalt in hoeverre het noodzakelijk is het vastgoed in portefeuille te houden of te verkopen. Van de objecten die niet worden verkocht, optimaliseren we waar mogelijk de lasten en baten.

Tot 31 december 2023 zal een aanvraag voor een omgevingsvergunning worden behandeld op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (WABO). Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging in werking.

Omgevingswet (datum ingang 1 januari 2024)
Onder de Omgevingswet wordt de omgevingsvergunning bouwen geknipt in de bouwactiviteit (bouwtechnisch deel) en de omgevingsplanactiviteit (ruimtelijk deel). Onder deze wet zijn voortaan 2 vergunningen nodig. In 2024 worden daarom meer aanvragen voor een omgevingsvergunning verwacht. Of een bouwtechnische vergunning nodig is, wordt beoordeeld aan de hand van de regels uit het Besluit bouwwerken leefomgeving. Of voor het ruimtelijk deel een vergunning nodig is, is afhankelijk van de gemeente. De regels hiervoor staan in het omgevingsplan.

Wet kwaliteitsborging
Daarnaast vervalt de technische vergunning voor de lagere risicoklassen: gevolgklasse 0 en 1. Voor een deel van de lagere risicoklassen moeten initiatiefnemers zelf aantonen dat hun bouwwerk voldoet aan het Bouwbesluit. Ze moeten daarvoor een externe kwaliteitsborger inschakelen. De preventieve toets door de gemeente vervalt voor dit type bouwactiviteiten, zoals grondgebonden woningen, kleine industriegebouwen en fietsbruggen. De gemeente blijft wel toezichthouder op de naleving van het bouwbesluit en verantwoordelijk voor de ingebruikname van het perceel.

Stikstof
Op 1 juli 2021 is de Stikstofwet in werking getreden. Deze wet heeft de Wet natuurbescherming en aanverwante wet- en regelgeving gewijzigd. Onderdeel daarvan is vrijstelling van vergunningplicht voor stikstofdepositie in de realisatiefase (dus tijdens de bouw) en een verandering in de wijze van berekening. Dit laatste houdt in dat de effecten van projecten worden berekend tot op maximaal 25 kilometer van het project.

In november 2022 heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State de vrijstelling van depositie in de realisatiefase, de zogeheten bouwvrijstelling, vernietigd. Dat betekent dat alle projecten onderzocht moeten worden op mogelijke stikstofdepositie in de gebruiks- én realisatiefase zoals dat ook het geval was voor 1 juli 2021. Dit betekent een lastenverzwaring voor de initiatiefnemer en de gemeente bij de beoordeling van de aanvraag om omgevingsvergunning. Daarnaast zien we dat de aanwezige stikstofruimte voor projecten steeds schaarser wordt en de bouwontwikkeling daarmee steeds meer onder druk komt te staan bij plannen die en in de gebruiksfase en in de realisatiefase stikstofdepositie veroorzaken. Dit vraagt veel maatwerk bij projecten en zijn maatregelen zoals emissiearm bouwen nodig om te kunnen blijven bouwen en ontwikkelen.   

Publicatie
Per 1 juli 2021 is de Wet elektronische publicaties in werking getreden. Deze wet verplicht alle bestuursorganen om alle officiële publicaties online te zetten via de website www.officielebekendmakingen.nl. De verplichting voor de digitale ter inzagelegging gaat in op 1 juli 2023. Dit betekent dat per 1 juli 2023 dat alle algemene bekendmakingen en onderliggende documenten voor de uitgebreide procedure gepubliceerd moeten worden. Vanwege de privacy moeten stukken die publiekelijk ter inzage worden gelegd geanonimiseerd worden.

Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Deze wet kent nieuwe planologische instrumenten: De omgevingsvisie, het omgevingsprogramma en het omgevingsplan. Vanaf de datum van inwerkingtreding kunnen geen bestemmingsplannen meer worden gemaakt, maar zijn wijzigingen van het omgevingsplan-van-rechtswege het middel om planologische regelingen te maken. Bestemmingsplannen die voor deze datum in ontwerp ter inzage zijn gelegd, worden volgens de oude wetgeving afgerond.

De omgevingsvisie
 In 2020 is gestart voor het opstellen van de omgevingsvisie Den Haag 2050. Op grond van de Omgevingswet is elke gemeente in Nederland verplicht een dergelijke lange termijnvisie te maken. De omgevingsvisie zorgt voor intensievere sturing op de ruimtelijke ordening in de stad. Deze visie op de ontwikkeling, het beheer en gebruik van de fysieke leefomgeving, wordt opgesteld met een intensief participatieproces.  De omgevingswet gaat op 1 januari 2024 in, gemeenten hebben in principe tot 2027 de tijd om een Omgevingsvisie op te stellen.
 Het college streeft ernaar eind 2024 de inhoudelijk- en participatieve processen te laten uitmonden in een voorstel tot het vaststellen van de omgevingsvisie. Daarvoor zullen in de eerste helft van 2024 nog verschillende werkbesprekingen met de Raad cq commissies plaatsvinden.

Het omgevingsprogramma
Het programma is een instrument waarin het college kan aangeven hoe zij denkt de doelen en ambities uit de omgevingsvisie te realiseren. Het gaat dus om een uitvoeringsinstrument behorend bij de visie. Op dit moment is nog niet gestart met het opstellen van programma’s

Het omgevingsplan
Het omgevingsplan is de regelset bij de omgevingsvisie. Dit plan vervangt alle regels uit de huidige bestemmingsplannen, beheersverordeningen en andere verordeningen waarin regels over de leefomgeving staan (bijvoorbeeld delen van de APV) en de regels uit de zogenaamde bruidsschat. De bruidsschat bevatten de regels die door het Rijk worden gedelegeerd aan gemeenten, daarover moeten zelf keuzes maken.
Inmiddels is een transitieplan opgesteld om te komen tot het uiteindelijke permanente omgevingsplan. De overgangstermijn loopt  tot 2032. In de overgangsperiode moet het gehele ruimtelijke beleid in harmonie worden gebracht met de omgevingswet.

Ook in 2024 gaan we door met het ontwikkelen van de wettelijk basisregistraties. In dit stelsel zijn 10 basisregistraties met elkaar verbonden. Naast het reguliere beheer van de Basisregistratie Ondergrond en de Basisregistratie Grootschalige Topografie gaat onze aandacht in 2024 in het bijzonder uit naar de Basisregistratie Adressen en Gebouwen.

Basisregistratie Adressen en Gebouwen
In 2024 gaat de gemeente verder met de Basisregistratie Adressen en Gebouwen. Hiermee worden gegevens over panden en adressen, geharmoniseerd en publiek beschikbaar gesteld. De inhoud van deze basisregistratie is voor een belangrijk deel gebaseerd op de vastgestelde omgevingsvergunning en het toezicht hierop. Door de komst van de Omgevingswet per 1 januari 2024 zal de beschikbaarheid van deze gegevens wijzigen, bijvoorbeeld door vergunningsvrij bouwen. Er zal op een andere manier informatie van de panden moeten worden verkregen. Via pilots wordt onderzocht op welke wijze hiermee kan worden omgegaan. Ook wordt er nieuwe data toegevoegd aan de Basisregistratie Ondergrond. Dit gaat om milieu hygiënisch bodemonderzoek en overheidsbesluiten bodemverontreiniging.

3D-gegevens
Het inwinnen, bijhouden en ontsluiten van 3D-gegevens maakt deel uit van de bedrijfsvoering van de gemeente. We werken samen met de gemeenten Rotterdam en Amsterdam en de Vereniging van Nederlands Gemeenten aan het investeringsvoorstel Totaal 3Dimensionaal. Doel: een landelijke standaard voor 3D-objectenregistratie, als basis voor het digitale 3D-stadsmodel. Na afronding van dit verlengde programma in 2023, zullen ook in 2024 de 3D-ervaringen in het Haagse programma Digitale Spiegelstad worden ingebracht. Dan gaan we de keten van inwinning, beheer en gebruik van 3D-informatie verder verbeteren. Dit project wordt (deels) gedekt door Eneco-middelen uit Verhogen kwaliteit in Gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw.

Datalab
In de afgelopen jaren is het Datalab gegroeid tot een belangrijk product dat het gebruik van geo-informatie stimuleert. Bewoners, ondernemers en de gemeente kunnen op eenvoudige wijze informatie met elkaar uitwisselen. In 2024 wordt het Datalab verder verstevigd tot een volwassen product. Belangrijke thema’s in 2024 zijn: Binckhorst (Planning Openbare Ruimte), Erfgoed, Omgevingsvisie en Mobiliteit.

Omgevingsplan
De invoering van de Omgevingswet was uitgesteld maar gaat nu in op 1 januari 2024. In 2024 start officieel het proces voor de wijziging van het omgevingsplan. Gedurende het jaar werken we verder aan de optimalisatie en verbetering van het proces. De rol van WebGIS en geo-informatie in het kader van de Omgevingswet wordt verder onderzocht en afgestemd. Dat gaat over data beschikbaar stellen, visualiseren en monitoring.

3D toepassingen  
Sinds 2022 beschikken we over een digitaal 3D Stadsmodel voor de hele stad. In het kader van de Datalabs worden de toepassingen van het 3D Stadsmodel verder ontwikkeld. Binnen het programma Digitale Spiegelstad wordt gewerkt aan de gezamenlijk ambitie om het digitale 3D Stadsmodel te laten doorgroeien tot de ‘single point of truth’. Dus een model waarin toekomstige ontwerpen getoetst/getoond kunnen worden, dat als basis dient voor participatietrajecten en dat hergebruikt kan worden voor stadsontwikkeling, het beheer van de buitenruimte en voor andere data afnemers.

De gemeente voert bij faciliterend grondbeleid zelf geen grondexploitatie. De gemeente stimuleert particuliere initiatieven, neemt waar mogelijk planologische belemmeringen weg en ondersteunt het met begeleiding. Eventueel stimuleert de gemeente private investeringen door te investeren in publieke voorzieningen, zoals infrastructuur en openbare buitenruimte. De kosten die de gemeente maakt voor initiatieven die niet binnen het geldende bestemmingsplan passen, worden verhaald via een anterieure overeenkomst of een exploitatieplan. Gemeentelijke kosten bij initiatieven die wel passen binnen de planologische kaders/bestemmingsplan worden via de leges verhaald.