Economie

Met de Economische Visie Den Haag+ 2030 is het economisch beleidskader vastgesteld, met de strategische en tactische doelen. In de economische uitvoeringsagenda Den Haag 2023-2026 en het coalitieakkoord 2023-2026 zijn de prioriteiten verwerkt. De incidentele middelen uit het coalitieakkoord 2022-2026 á € 4,8 mln. zijn evenredig verdeeld over de jaren 2023-2025.   

1. Attractieve stad 

 
Wat zijn de tactische doelen?

• Een aantrekkelijk woon- en leefklimaat scheppen (valt onder programma 6, 9, 10 en 13). 
• Levendigheid en toeristische aantrekkingskracht vergroten. 
• De mobiliteitstransitie realiseren (valt onder programma 12). 
• Het imago versterken. 

€ 1,6 mln. is beschikbaar voor personele inzet op dit speerpunt. Verder worden de middelen als volgt ingezet:

De levendigheid en de toeristische aantrekkingskracht vergroten 
We willen ons aantrekkelijke woon, leef- en vestigingsklimaat voor bewoners, bezoekers en bedrijven behouden en waar mogelijk versterken. Winkels, horeca en cultuur maken de stad aangenaam om te leven en zorgen voor banen. In 2024 wordt geïnvesteerd in:

• Binnenstad: We stimuleren een brede mix aan functies, werken aan vermindering van de leegstand en faciliteren de herontwikkeling en transformatie van strategische locaties. Het nieuwe Binnenstadsplan (RIS316359) zal richting geven aan de aanpak van de binnenstad. Dit doen we samen met ondernemers, vastgoedeigenaren, onderwijs, culturele instellingen en bewoners. In totaal is voor Binnenstad € 0,7 mln. beschikbaar, waarvan € 0,3 mln. voor Bureau Binnenstad.
• Winkelgebieden: Samen met de ondernemers werken we aan levendige winkelgebieden, door de basis op orde te brengen (schoon/heel/veilig) en de attractiviteit te versterken. We bevorderen samenwerking met en tussen ondernemers en ondersteunen winkelgebieden en bedrijveninvesteringszones vanuit het Haags Retailpunt. In 2024 geven we extra aandacht aan de winkelgebieden Keizerstraat en Loosduinse Hoofdplein. Voor de uitvoering is circa € 0,7 mln. beschikbaar.
• Op basis van het coalitieakkoord 2023-2026 wordt extra ingezet op de vijf winkelstraten Kempstraat, Hoefkade, Paul Krugerlaan, Vaillantlaan en Hobbemastraat in de Schilderswijk en Transvaal. Hiervoor is incidenteel € 3 mln beschikbaar voor de versterking van het mkb en € 4 mln voor de fysieke aanpak van deze winkelstraten in de periode 2024-2026. De dienstverlening aan ondernemers wordt verder verbeterd.
• Toerisme: We zetten in op een betere spreiding van bezoekers door het jaar en door de stad heen. Daarnaast is er extra aandacht voor bezoekers uit de regio. We realiseren programmering in Scheveningen-Bad, waarbij bezoekers ook in de winter aangetrokken worden. Voor de uitvoering van de Strategie Toerisme (RIS302975) is € 0,4 mln. beschikbaar. Daarnaast is € 0,3 mln. incidenteel beschikbaar voor de programmering en marketing van het Museumkwartier.
• Renovatie Binnenhof: De renovatie zal zeker tot in 2028 doorlopen. De gemeente werkt aan een heldere en eenduidige planning, constructief overleg met het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) over planvorming, duidelijke communicatie met ondernemers en bewoners en een goede interne coördinatie. Daarnaast gaan we met een aantrekkelijke programmering rond het Binnenhof de bezoekersstromen op peil houden. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid met de RVB. Voor de projectkosten en de programmering is in de periode 2024-2026 in totaal € 1,5 mln. beschikbaar vanuit het cofinancieringsfonds.
• Evenementen: Voor evenementen is € 2,0 mln. (waarvan € 0,2 mln. incidenteel) beschikbaar voor de subsidiëring van grootschalige en kleinschalige publieksevenementen. Een gevarieerd aanbod van grote en kleine evenementen draagt bij aan een levendige en bruisende stad en leveren een economische spin off op. Daarnaast is vanuit het coalitieakkoord 2023-2026 voor de periode 2024-2026 in totaal € 1,5 mln. extra incidenteel beschikbaar om het subsidieplafond op te hogen.
• Evenementenbureau: Hiervoor is jaarlijks € 0,3 mln. beschikbaar. Het locatiebeleid is in het eerste kwartaal van 2023 geëvalueerd met bewoners, organisaties en de betrokken gemeentelijke diensten. Het locatiebeleid wordt naar aanleiding van deze evaluatie aangepast. Daarnaast wordt de stroomvoorziening van de Lange Voorhout verduurzaamd.
• Congressen: Om Den Haag als congresstad verder te ontwikkelen, investeert de gemeente € 1,6 mln. per jaar in congressen die het profiel van de stad versterken. Het gaat om € 1,2 mln. voor het The Hague & Partners (Convention Bureau) voor congreswerving en marketing en € 0,4 mln. voor congressubsidies. Doelstelling is een toename van het aantal geworven congressen en het aantal deelnemersdagen in de komende jaren.

Het imago van Den Haag versterken 
We vergroten de internationale zichtbaarheid op de zakelijke en toeristische markt van Den Haag als Stad van Vrede en Recht en koninklijke stad. Daarbij richten we ons voor de toeristische marketing met name op omringende landen.  Hiervoor zetten we in 2024 de volgende middelen in:

• Toeristische marketing: Voor de toeristische marketing van de stad via The Hague & Partners (Marketing Bureau) is jaarlijks € 1,9 mln. beschikbaar. Uitvoeringsorganisatie The Hague & Partners stimuleert bezoek uit de regio, Nederland en omringende landen met extra aandacht voor de cultuursector (zie ook programma 5 Cultuur en bibliotheek). We richten ons op bezoekers die zorgen voor reuring zonder overlast, die buiten het hoogseizoen komen, de diversiteit van Den Haag leren kennen en/of zorgen voor economische impact (kwaliteitstoerisme). We promoten de Den Haagpas en ondersteunen thematische en winterprogrammering van de stad.
• Uitvoering Haagse positioneringsstrategie: Er wordt ingezet op de verdere ontwikkeling en promotie van de online merkomgeving voor in- en externe belanghebbenden. Daarnaast worden workshops en inspiratiessessies georganiseerd voor partijen binnen en buiten het Stadhuis én wordt geadviseerd bij over het werken met het Haagse DNA bij impactvolle projecten en ontwikkelingen. Om een directe bijdrage te leveren aan de reputatie van Den Haag wordt verder uitvoering gegeven aan een internationale media-aanpak ‘vrede en recht 2.0’ en de imagocampagne ‘talent’. Ook worden relevante onderzoeken verzameld, uitgevoerd en gedeeld die inzicht geven in zaken als het (nationale en internationale) imago van Den Haag, de stadstrots onder Hagenaars en het saamhorigheidsgevoel dat zij ervaren. Hiervoor is € 0,6 mln. beschikbaar.

  2. Veerkrachtige economische structuur 

Wat zijn de tactische doelen?

• Verdiepen van het profiel van Internationale Stad van Vrede en Recht. 
• Verbreden van de economische structuur door andere sectoren gericht te versterken, met name maak en zorg .

• Vernieuwen van de economie door kennis, technologie en innovatie. 
• Opschalen van bedrijven door export, financiering en spin-off te ondersteunen. 

€ 2,5 mln. is beschikbaar voor personele inzet op dit speerpunt. Verder worden de middelen als volgt ingezet:

Verdiepen profiel internationale stad van vrede en recht 
We blijven werken aan de ondersteuning en (door)ontwikkeling van bedrijven en instellingen die werkzaam zijn op het terrein van vrede, recht en veiligheid. De bedrijven en instellingen die actief zijn op dit vlak zijn van economische waarde en dragen bij aan een betere, veilige en rechtvaardige wereld.  In 2024 investeren we inde volgende activiteiten:

• Impact economie: Met het Impact City programma ondersteunen we startende en groeiende ondernemers met ondernemerschapsprogramma's, netwerkvorming en willen we nieuwe (startende) bedrijven aantrekken. Het programma is in het bijzonder gericht op ondernemers die kunnen bijdragen aan de transitie naar een duurzame economie.  Voor het impactprogramma is € 0,8 mln beschikbaar.
• Veiligheidscluster: We blijven werken aan de ontwikkeling van (tech)bedrijven op het gebied van veiligheid. Hiervoor is € 0,9 mln. beschikbaar. Onderdeel hiervan is het ondersteunen van de stichting HSD met een bijdrage van € 0,5 mln om het veiligheidscluster uit te bouwen o.a. op het gebied van publiek-private samenwerking, opleidingen, innovaties en het aantrekken van bedrijven, talent en financiering.
• Internationaal: Er wordt geïnvesteerd in professionele en publieke programmering van The Hague Humanity Hub, inclusief het Just Peace-platform. Ook wordt in 2024 ingezet op de profilering van Den Haag bij buitenlandse doelgroepen via edities van Hague Talks en de jaarlijkse Hague Justice Week, inclusief de tweejaarlijkse conferentie World Justice Forum. In 2024 wordt ook het 125-jarig bestaan van de 1e Haagse Vredesconferentie gevierd. Daarnaast wordt gewerkt aan de acquisitie van Internationale Organisaties (IO’s) en internationale non-gouvernementele organisaties (NGO’s). Vanuit team Europa wordt gewerkt aan het vaststellen en realiseren van een meerjaren-strategie Europa met speciale aandacht in 2024 voor de Europese Parlementsverkiezingen in juni. Daarnaast wordt alle kennis en kunde ingezet op het slagen van een aantal strategische EU-projecten voor gemeente Den Haag, zoals bijv. 100 Climate Neutral and Smart Cities. Voor deze doelen is in 2024 € 1,5 mln. beschikbaar.
• Resilience: Het programma Resilient The Hague breidt uit om actief potentiële crises te kunnen monitoren, risico’s te beoordelen en impactanalyses te coördineren. Het programma draagt zo bij aan het creëren van een wendbare, adaptieve organisatie en een robuuste stad. Hiervoor is incidenteel in 2024 € 0,2 mln. en in 2025 en 2026 € 0,3 mln. extra per jaar beschikbaar.  

Verbreden van de economische structuur door andere sectoren gericht te versterken, met name maak en zorg 
 We werken aan het verbreden van de economische structuur. Kansen hiervoor liggen met name in de zorg, maakindustrie, en bouw. Hiervoor zetten we in 2024 de volgende middelen in:

• Zorg en gezondheid € 0,2 mln.: We realiseren een zorginnovatiehub in Zuidwest, waar (innovatieve) bedrijven op het terrein van zorg een plek krijgen en samen kunnen werken met zorgaanbieders en zorgpartijen. Met een bijdrage aan Yes!Delft begeleiden zij startende bedrijven op het gebied van zorgtechnologie.
• Maakindustrie € 0,2 mln.: We faciliteren het Haagse Maakgilde, een alliantie voor ondernemers in de (mkb) maaksector, met als doel netwerkvorming, opleiding/omscholing en het versterken van bedrijvigheid in Den Haag. We stimuleren de circulaire maakindustrie en de doorontwikkeling van Technology Park Ypenburg (het netwerk van bedrijven in de technologische maakindustrie).

Vernieuwen van de economie door kennis, technologie en innovatie 
De toepassing van nieuwe technologieën (zoals kunstmatige intelligentie) en de aanwezigheid van kennisinstellingen jagen economische bedrijvigheid aan en zorgen voor het vernieuwen en toekomstbestendig maken van de Haagse economie. Om deze vernieuwing te stimuleren investeren we in 2024 in de volgende activiteiten:

• Techbedrijven: Door een bijdrage van € 0,2 mln aan Yes!Delft ondersteunen we bedrijven die willen starten en groeien in de techsector. Hierbij geldt altijd als voorwaarde dat men moet voldoen aan de ethische eisen voor gebruik van nieuwe technologieën zoals Den Haag die heeft verwoord (RIS310924).

Opschalen van bedrijvigheid door export, financiering en spin-off te ondersteunen 
Economische meerwaarde en daarmee werkgelegenheid ontstaat vooral als kansrijke en succesvolle bedrijven kunnen groeien en opschalen. Om dit te stimuleren zetten we in 2024 de volgende middelen in:

• InnovationQuarter (IQ): De gemeente Den Haag is één van de publieke partners in deze regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-Holland (naast MinEZK, provincie Zuid-Holland en meerdere Zuid-Hollandse gemeenten en kennisinstellingen). Voor de algemene exploitatie van deze organisatie is voor het boekjaar 2024 maximaal een bedrag van € 0,6 miljoen beschikbaar vanuit de gemeente Den Haag als begrotingssubsidie. Hiervoor levert IQ een bijdrage om ondernemingen naar Den Haag te trekken en te ondersteunen bijv. door middel van investeringsfondsen om hun bedrijf te laten groeien.  De taken en activiteiten van IQ worden in de paragraaf Verbonden Partijen nader toegelicht.
• Kansen voor West: We ondersteunen Haagse projecten met Europese middelen via het Kansen voor West-programma. Projecten ontvangen maximaal 40% subsidie, de overige 60% bestaat uit private- of publieke cofinanciering. Het totale beschikbare subsidiebedrag voor de periode 2021-2027 bedraagt ruim € 22 mln. Deze projecten helpen het mkb met vernieuwen en groeien, de stedelijke omgeving te verduurzamen en de krapte op de arbeidsmarkt te verminderen. Projecten krijgen begeleiding bij het aanvragen van subsidie. Als de subsidiebeschikking binnen is, helpen we de projecten om de administratie Europaproof in te richten. Hiervoor is € 0,6 mln. beschikbaar.
• In 2024 wordt Kansen voor West II afgerekend. In dit programma is sprake van een overcommittering van € 2,6 mln. Hiervoor is een reservering gemaakt in de Overcommitteringsreserve D2. Bij de afrekening wordt duidelijk of KvW Den Haag dit bedrag volledig, deels of niet moet inzetten.  

3. Excellent ondernemingsklimaat 

Wat zijn de tactische doelen?

• Een goede en snelle dienstverlening bieden aan ondernemers. 
• Het mkb voorbereiden op de uitdagingen van de toekomst, gebaseerd op de wensen en behoefte van ondernemers.  
• Bestaande (internationale) bedrijven en instellingen versterken en nieuwe aantrekken. 
• Talentontwikkeling: werken aan een vaardige en talentvolle stad (dit valt deels onder programma 6 en 7). 

€ 1,6 mln. is beschikbaar voor personele inzet op dit speerpunt. Verder worden de middelen als volgt ingezet:

Goede en snelle dienstverlening bieden aan ondernemers
Met een gemeentelijke dienstverlening die dichtbij, vriendelijk en effectief is, bieden we ondernemers grip en begrip. Zo kunnen ondernemers doen waar ze goed in zijn: ondernemen. Hiervoor zetten we in 2024 in op de volgende activiteiten:

• Ondernemersportaal en MKB-dienstverlening: We verbeteren onze MKB dienstverlening via het gemeentebrede programma ondernemersdienstverlening, de inzet van het ondernemersportaal, de inzet van bedrijfscontactfunctionarissen in Schilderswijk/Transvaal, Laak en Zuidwest, en het organiseren van netwerkevents voor ondernemers, zzp-avonden en de ondernemersschool.Ondernemersportaal en MKB-dienstverlening: We gaan door met de maatregelen die in gang zijn gezet om de dienstverlening aan onze MKB’ers te versterken.

      Daarnaast is vanuit het coalitieakkoord 2023-2026 € 0,5 extra structureel beschikbaar voor de MKB-dienstverlening. Het college zal hiervoor de komende tijd, samen met de stad, ideeën gaan uitwerken om de dienstverlening nog verder te verbeteren.Bedrijveninvesteringszones: We faciliteren bedrijveninvesteringszones (BIZ) of andere samenwerkingsverbanden. In een BIZ investeren ondernemers samen in de kwaliteit van hun bedrijfsomgeving, bijvoorbeeld een winkelgebied of een bedrijventerrein. De gemeente int de belasting hiervoor en verleent dit bedrag (totaal circa € 1,1 mln.) rechtstreeks weer als subsidie aan de BIZ.

Het midden- en kleinbedrijf voorbereiden op de uitdagingen van de toekomst 
Onze wereld is enorm in beweging en we ondersteunen ondernemers bij grote opgaven en veranderingen, zoals digitalisering en verduurzaming. Hiervoor investeren we in 2024 vooral in de volgende activiteiten:

• Duurzaamheid: we bieden ondernemers ondersteuning met onder andere energiescans, isolatiesubsidie voor bedrijfspanden en diverse vormen van voorlichtingen over duurzaamheid. Dit valt onder programma 3 Duurzamheid, milieu en energietransitie.
• Internationalisering: we continueren ons internationaliseringsprogramma waarbij we bedrijven begeleiden naar buitenlandse markten. Hiervoor is € 0,3 miljoen beschikbaar.
• We ontwikkelen gerichte  aanpak ter versterking van het MKB. Hiervoor is op basis van het coalitieakkoord 2023-2026 structureel jaarlijks € 0,75 mln. beschikbaar.

Bedrijven en instellingen binnenhalen en versterken 
We willen met goed accountmanagement bestaande bedrijven binden aan de stad en nieuwe bedrijven en instellingen aantrekken die passen in het profiel van de stad. Hiervoor investeren we in 2024 in:

• Acquisitie: Met een bijdrage van € 1,0 mln. werkt The Hague & Partners (Business Agency), in nauwe samenwerking met IQ en Invest in Holland) aan het aantrekken van internationale bedrijven, internationale hoofdkantoren en non-gouvernementele organisaties. Daarbij hanteren we scherpe criteria op veiligheid, brede welvaart en maatschappelijk verantwoord ondernemen (RIS314494).

Werken aan talentontwikkeling 
Een goede aansluiting van het onderwijs op de economie en de arbeidsmarkt is van groot belang voor de werkgevers in de stad om te zorgen voor voldoende (toekomstig) talent.  De aanpak aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt-bedrijfsleven is een samenwerking vanuit de programma’s werk en inkomen, onderwijs en economie. We willen de krapte op de arbeidsmarkt verminderen in samenwerking met ondernemers en werkgevers, opleiders en andere belanghebbenden. Zie  ( RIS 314887) Aanpak aansluiting onderwijs arbeidsmarkt bedrijfsleven.

4. Voldoende ruimte in aantrekkelijke werkmilieus 

Wat zijn de tactische doelen?

• Bedrijfshuisvesting behouden, vernieuwen en uitbreiden. 
• Versterken van de Internationale Zone en ontwikkelen van de Haagse kustzone. 
• Het Central Innovation District en de Binckhorst ontwikkelen als het economische topmilieu van Den Haag. 
• Vastgoeddynamiek bevorderen door marktontwikkeling te stimuleren. 

€ 1,8 mln. is beschikbaar voor personele inzet op dit speerpunt. Verder worden de middelen als volgt ingezet op de tactische doelen:

Bedrijfshuisvesting behouden, vernieuwen en uitbreiden 
Er is voldoende, passende en betaalbare bedrijfsruimte nodig op de bedrijventerreinen, in de wijken (met name Zuidwest) en in de regio. Hiervoor zetten we onze middelen in 2024 in op de volgende activiteiten (€ 0,7 mln. beschikbaar, naast de middelen voor het actieprogramma Kleinschalige Bedrijfshuisvesting in de reserve Stedelijke Ontwikkeling Economie):

• Het Uitvoeringsprogramma Bedrijfsruimte moet ons in staat stellen om actiever te sturen op de realisatie van bedrijfshuisvesting en onze rol hierin te bepalen. Hiervoor wordt een aanpak met bijbehorende instrumenten ontwikkeld en gebruikt waarmee we kunnen faciliteren, stimuleren en/of zelf een actieve rol kunnen pakken waar nodig.
• Kleinschalige bedrijfsruimte: we werken aan toevoeging van betaalbare bedrijfsruimte voor mkb-ondernemers in de stad, met name in de wijken. Het gaat o.a. om plinten, bedrijvenstrips, nieuw te ontwikkelen locaties en extra bedrijfsruimte voor de maakindustrie. Het resterende beschikbare bedrag van € 1,4 mln. voor de subsidieregeling kleinschalige bedrijfshuisvesting wordt over meerdere jaren ingezet voor het uitvoeringsprogramma Bedrijfsruimte en daarbinnen specifiek voor het realiseren voor kleinschalige bedrijfsruimte.
• Zuidwest ​ : als onderdeel van de regiodeal realiseren we een programma voor het activeren van ondernemerschap in Zuidwest, met o.a. ondersteuning van startende ondernemers, een campusaanjager en de realisatie van betaalbare bedrijfshuisvesting in plinten.
• M aakcluster Ypenburg​: op Technology Park Ypenburg stimuleren en faciliteren we extra ruimte voor de uitbreiding van de technologische maakindustrie, voor gedeelde voorzieningen, ruimte voor mkb, groeiende en nieuwe bedrijven in het cluster en het verduurzamen het terrein.
• Bedrijventerreinen: we stimuleren en faciliteren de vernieuwing, verduurzaming en herstructurering van de bedrijventerreinen ZKD, Fruitweg, Uitenhagestraat en Westvlietweg. Tevens werken we aan ruimtelijk-programmatische kaders voor de ontwikkeling van de GAVI-kavel en mogelijke uitbreiding van de Westvlietweg.

 
Versterken van de Internationale Zone en ontwikkelen van de Haagse kustzone 
De kustzone (inclusief de Internationale Zone) is een sterke economische en toeristische concentratie en hier komt het unieke karakter van Den Haag goed tot uiting: de ligging aan zee en het internationale profiel. In 2024 investeren we aan de kust in de volgende economische activiteiten:

• Scheveningen Haven: we stimuleren maritieme bedrijvigheid en innovatie op de Noordzee en bieden ruimte voor de visserijsector, onderwijs en bedrijven die zich bezighouden met de toekomst van de Noordzee. We faciliteren de doorontwikkeling van Campus@Sea. Voor de Havenontwikkeling is € 0,6 mln. beschikbaar, waarvan € 0,3 voor Campus@Sea.

Het Central Innovation District (CID) en de Binckhorst ontwikkelen als het economisch topmilieu van Den Haag

Het Central Innovation District (CID) is het economische topmilieu van Den Haag en de groeimotor voor de Haagse en regionale economie. En in de Binckhorst is ruimte voor experiment, maakbedrijven, ambachtelijke en creatieve bedrijvigheid (o.a. impact-economy rond de Binckhaven). In CID-Binckhorst zetten we in 2024 onze middelen in op de volgende activiteiten (€ 0,2 mln. in totaal beschikbaar):

• CID en kantoren: we stimuleren en faciliteren de realisatie van kantorenprogramma voor bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Hiermee verminderen we de forse tekorten aan kantoorruimte (juist ook rekening houdend met nieuwe manieren van werken) in het CID. Rondom CS (de Haagse Policy Campus) realiseren we extra bedrijvigheid in ons overheidscluster en ook op andere plekken stimuleren we de campusontwikkeling (plekken voor werken, leren en innoveren met het bedrijfsleven en onderwijs).
• Kennisstad: De Universiteit Leiden breidt uit in het centrum van Den Haag (voormalig pand Hudson's Bay) en biedt ook huisvesting aan een aantal andere partijen zoals de TU Delft en de Open Universiteit. Voor de (begrotings)subsidie voor het inbouwpakket is in totaal € 10 mln. beschikbaar voor 2024 en 2025 (RIS134440) .
• Binckhorst: we stimuleren en faciliteren extra bedrijfsruimte op de Binckhorst conform het omgevingsplan Binckhorst. We vergroten de magneetfunctie van de Binckhaven voor nieuwe bedrijven.

Vastgoeddynamiek bevorderen door marktontwikkeling te stimuleren 
Voor de realisatie van voldoende (betaalbare en kleinschalige) huisvesting voor bedrijven en instellingen is waar de markt hier niet in voorziet een actieve gemeentelijke rol en meer grip op vastgoedontwikkeling vereist. In 2024 investeren we daarom op:

• Realisatie HIM: we richten de Haagse InvesteringsMaatschappij (HIM) op om meergrip te krijgen, om (betaalbare) bedrijfsruimte en bedrijfsverzamelgebouwen te realiseren. Met deze beheer- en exploitatiemaatschappij kan de gemeente een actieve rol oppakken in de aankoop, herontwikkeling en beheer van bedrijfsmatig vastgoed (waaronder plinten) door de hele stad.
• Gemeentelijk vastgoed: Voor de aanhuur van bedrijfsmatig vastgoed voor startende en groeiende bedrijven op diverse locaties in de stad via de Centrale Vastgoedorganisatie Den Haag (CVDH) is € 0,6 mln. beschikbaar. Het World Forum wordt rechtstreeks doorverhuurd aan de externe exploitant (lasten en baten € 0,7 mln.).

Bedrijfschappen 
Met het ontwikkelen en exploiteren van bedrijventerreinen stimuleert de gemeente de werkgelegenheid in de Haagse regio. De gemeente participeert daarom in 2 gemeenschappelijke regelingen: Bedrijvenschap Harnaschpolder en Industrieschap de Plaspoelpolder. Inhoudelijk is de gemeente betrokken bij de stichting Businesspark Haaglanden. Voor elk van deze organisaties is een gemeentelijke procesmanager die bestuursvergaderingen voorbereidt en het college adviseert. De gemeente detacheert ook medewerkers bij de schappen. We herijken de vorm en inzet van de samenwerkingen zodat deze optimaal kunnen bijdragen aan het verminderen van de krapte van bedrijfsruimte in de regio. De lasten en baten voor deze activiteit bestaan vooral uit personeelslasten en personeelsvergoedingen. De inhoudelijke ontwikkelingen worden toegelicht in de paragraaf verbonden partijen.